عقیق:حضور و فعالیت مساجد در اروپا با توجه به اینکه بخش های مختلف این قاره زمانی تحت کنترل مسلمانان بوده است، قدمتی بسیار طولانی دارد.

عثمانی ها در منطقه بالکان، مورها در اسپانیا و تاتارها در کشورهای بالتیک، میراث غنی اسلامی را که مربوط به قرن ها پیش می شود، بر جای گذاشته اند؛ مساجد خیره کننده و شگفت انگیز بخشی بزرگی از این میراث غنی را تشکیل می دهند.

در دهه های اخیر با ورود هزاران مهاجر از کشورهای اسلامی به اروپا، تعداد مساجد و مراکز اسلامی در سراسر این قاره افزایش پیدا کرده است. معماری این مساجد اغلب ترکیبی از معماری اسلامی و معماری مدرن اروپایی است.

در اینجا به معرفی برخی از قدیمی ترین، بزرگترین، زیباترین و بی نظیر ترین مساجد اروپا می پردازیم:

دانمارک: مسجد «نصرت جهان» با معماری جذاب و مدرن

مسجد «نصرت جهان» اولین مسجدی است که در دانمارک ساخته شد.

ساخت این مسجد که در حومه «کپنهاگ» قرار دارد  در سال 1967 میلادی به پایان رسید.

مسجد «نصرت جهان»  که ظرفیت پذیرایی از 100 نمازگزار را دارد،یکی از مساجد مدرن و دارای معماری بسیار جذاب در میان مساجد اروپاست.

از مشخصه های بارز برای ساخت این مسجد این است که هزینه ساخت آن تنها از سوی اعضای زن جامعه اسلامی که در دانمارک زندگی می کنند، تامین  شد.

ایتالیا: مسجد رم؛ از بزرگ‌ترین مساجد اروپا که مفروش به فرش ایرانی است 

این مسجد ظرفیت پذیرایی از 12 هزار نمازگزار را دارد و یکی از بزرگ ترین مساجد در اروپا به شمار می آید.

این مسجد که در شمال رم قرار دارد، در سال 1995 میلادی افتتاح شد.

بودجه ساخت این مسجد از سوی 23 کشور عربی و اسلامی تامین شد.

معماری مسجد رم ترکیبی از طرح اسلامی سنتی و مدرن است.

فضای داخلی این مسجد با الگوهای هندسی و آمیختن رنگ های گسسته و همچنین نورپردازی ویژه، حال و هوای خاصی به خود گرفته است.

کف این مسجد هم با یک فرش ایرانی که دارای الگوهای هندسی است، پوشیده شده است.

اتریش: مسجد تک‌مناره‌ای وین با گنبد ۱۵۶ متری

مرکز اسلامی یا مسجد وین اولین مسجد اتریش است که در قرن بیستم میلادی ساخته شد.

بسیاری معتقدند با اینکه اسلام دارای قدمتی دیرینه در اتریش است و ورود آن به این کشور به قرن نهم میلادی باز می گردد، اولین مسجد در آن بسیار دیر ساخته شده است.پ

این در حالی است که هم اکنون اتریش دارای یکی از بالاترین آمار مساجد در مقایسه با تعداد مسلمانان ساکن در آن، در میان کشورهای اروپایی است.

در سال 1969 میلادی جامعه اسلامی در وین زمینی به مساحت هشت هزار و 300 مترمربع را از مسئولان شهر وین خریداری کرد تا این مسجد را بسازد اما به دلیل مشکلات مالی، ساخت آن جندین بار به تعویق افتاد.

پس از انتخاب «ریچارد لاگنر» به عنوان معمار و پیمانکار کل، کار ساخت مسجد در روز اول جولای سال 1977 میلادی آغاز شد.

هزینه های اولیه ساخت مسجد هم از سوی سفرای کشورهای اسلامی در اتریش پرداخت شد.

روز 20 نوامبر سال 1979 نیز مرکز اسلامی وین به دست «Rudolf Kirchschläger»، رئیس جمهوری وقت اتریش افتتاح شد.

مراسم افتتاحیه این مسجد به طور گسترده از سوی رسانه های داخلی اتریش پوشش داده شد و مورد استقبال مردم این کشور هم قرار گرفت.

مسجد وین دارای یک مناره 32 متری و یک گنبد 156 متری است.

مرکز اسلامی وین که مسجد، هسته اصلی آن را تشکیل می دهد بخش های دیگری مانند کتابخانه و سالن اجتماعات را نیز شامل می شود.

مسجد جامع «کوردوبا»؛ میراث خیره‌کننده اسلام در اسپانیا

این میراث جهانی خیره‌کننده از مهمترین بناهای تاریخی- اسلامی در جهان غرب محسوب می شود و از زمان تأسیس تا کنون مکان عبادت برای افراد از قشرهای مختلف بوده است.

این بنا که در ابتدا به عنوان یک کلیسای بازیلیک مسیحی به دست «ویزیگوت» ها (یکی از دو شاخه اصلی گوت ها از ژرمن‌های خاوری) ساخته شده بود در قرن هفتم بعد از میلاد مسیح به دستور حاکمان مسلمان بازطراحی و تبدیل به فضایی شد که شامل یک مسجد بود.

در قرن شانزدهم میلادی یک کلیسای جامع مسیحی در وسط این مسجد ساخته شد و از آن زمان تا کنون عبارت «مسجد-کلیسا» برای توصیف کل ساختمان به کار برده می شود.

فضای داخلی مسجد از ستون هایی با قوس های سفید و قرمز ساخته شده و شامل یک سالن عبادت و همچنین حیاطی است که مناره ها از آنجا روی مسجد بنا شده اند.

مسلمانان مدت زمان طولانی در قرون وسطی در اسپانیا حکومت می کردند و به همین خاطر معماری اسپانیا تاثیرپذیری زیادی از معماری اسلامی داشته است.

از دیگر مساجد به معماری زیبا در اسپانیا می تواند به مسجد جامع قرطبه، مسجد باب المردوم، مسجد الخیرالده، مسجد المنسیرلاریال و مسجد قلعه شریس اشاره کرد.

مسجد «ادهم‌بی» جاذبه‌ توریستی با عرضه سبک جدیدی از هنر اسلامی در آلبانی 

«تیرانا»، پایتخت آلبانی میزبان مسجدی بسیار زیبا است که ساخت آن در اوایل دهه 1790 به دستور «ملا بی»، رهبر مذهبی عثمانی-آلبانی آغاز شد.

ساخت این مسجد پس از حدود 30 سال در سال 1820 میلادی به دست «هاکسی ادهم بی» ،فرزند «ملا بی» به پایان رسید. در طول دوره ای که آلبانی تحت حکومت کمونیستی بود، درهای این مسجد بسته شد اما در سال 1991 میلادی با وجود مخالفت های مقامات کمونیست مسجد «ادهم بی» بازگشایی شد و فعالیت های خود را آغاز کرد.

حالا مسجد «ادهم بی» که یکی از قدیمی ترین بناها در «تیرانا» به شمار می آید، همراه با «ساعت تیرانا» یک مجموعه معماری بسیار شگفت انگیز را به وجود آورده است.

ساختمان این مسجد شامل یک سالن نمازخانه و ایوانی است که قسمت شمالی آن و همچنین مناره را احاطه کرده است.

 نقاشی های روی دیوار در فضای داخلی و خارجی که تصاویری از آبشارها، درختان و پل ها را نشان می دهند نقوش برجسته ای هستند که سبک جدیدی از هنر اسلامی را تصویر می کشند.

مسجد «بایزید» یونان؛ از مهم‌ترین بناهای چوبی جهان 

مسجد بایزید در شهر «دیدیموتیکا» در شمال شرقی یونان واقع شده است.

این مسجد که در اوایل قرن پانزدهم در دوره عثمانی ساخته شده است یکی از قدیمی ترین مساجد در اروپا به شمار می آید.

سقف بلوطی یا ساخته شده از چوب بلوط که از مهم ترین مشخصه های مسجد بایزید است آن را به یکی از مهمترین بناهای چوبی اسلامی در جهان تبدیل کرده است.

مسجد سلطان محمد چلبی از سال 1946 میلادی تا کنون به عنوان یک اثر تاریخی مورد محافظت دولت قرار گرفته است.

کل سقف این مسجد پس از آتش گرفتن آن در حین کار مرمت  در سال 2017 میلادی تخریب شد.

در سال 2010 میلادی، شورای مرکزی باستان شناسی کار مرمت این مسجد را آغاز کرد چرا که وقوع چندین زمین لرزه آسیب هایی به آن وارد کرده بود.

مسجد کمبریج: اولین اکو-مسجد یا مسجد سبز در انگلیس 

اولین مسجد سبز یا اکو-مسجد اروپا که حدود یک هزار نمازگزار را در خود جای می دهد در آوریل سال 2019 میلادی در کمبریج انگلیس افتتاح شد.

پروژه مسجد کمبریج در سال 2008 میلادی آغاز شد اما این پروژه باید در ابتدا و قبل از تصویب نهایی در سال 2012 میلادی به شورای شهر تحویل داده می شد.

طراحان این مسجد معماران «مارکس بارفیلد» هستند که به خاطر طرح های ابتکاری شان مانند «چشم لندن» مشهور هستند.

این معماران برای طراحی مسجد کمبریج با « Keith Critchlow» یک جغرافی شناس اسلامی و یکی از کارشناسان مشهور جهان در زمینه معماری دینی همکاری کردند.

ایده اصلی، ساخت یک مسجد به سبک قرن 21 است که نوعی پل فرهنگی میان جوامع مختلف در انگلیس به وجود بیاورد و علاوه بر این آگاهی های محیط زیستی به کل افراد جامعه بدهد.

این پروژه که بودجه اصلی آن از سوی ترکیه تامین شد ، توجه بسیاری را در سراسر جهان به سوی خود جلب کرد.

تاکید این مسجد بر روی انرژی سبز و پایدار به دلیل ساختار خود مسجد و تعهد آن به گزینه های مربوط به مسئولیت پذیری در برابر محیط زیست است.

منبع:شبستان