موضوع طولاني ترين آيه قرآن چیست؟

1. احكام دقيقي كه در اين آيه در مورد تنظيم سند، براي معاملات ذكر شده است - آن هم با ذكر جزئيات در تمام مراحل - بيانگر توجه عميقي است كه قرآن نسبت به امور اقتصادي مسلمين و نظم كار آنها دارد. مخصوصا با توجه به اينكه اين كتاب آسماني در جامعه جاهلي و عقب مانده اي نازل شد كه حتي سواد خواندن و نوشتن در آن بسيار كم بود و اين خود دليلي است بر عظمت قرآن از يك سو و اهميت نظام اقتصادي مسلمين از سوي ديگر.

علي بن ابراهيم در تفسير خود مي نويسد: در خبر آمده است كه در سوره بقره پانصد حكم اسلامي است و در اين آيه پانزده حكم به خصوص وارد شده است. در حالكيه محققين تفسير نمونه، نوزده حكم استخراج نموده اند كه با احتساب احكام ضمني، عدد بيش از اين خواهد بود.

2. جمله هاي «واتقوا الله» و «يعلمكم الله» گر چه به صورت جمله هاي مستقل عطف بر يكديگر آمده است ولي قرار گرفتن آنها در كنار يكديگر نشانه اي از پيوند ميان آن دو است و مفهوم آن اين است كه تقوا و پرهيزكاري و خداپرستي تاثير عميقي در آگاهي و روشن بيني و فزوني علم دارد. آري، هنگامي كه قلب انسان به وسيله تقوا صيقل يابد، همچون آيينه حقائق را روشن مي سازد. اين معني كاملا جنبه منطقي دارد زيرا صفات زشت و اعمال ناپاك، حجاب هايي بر فكر انسان مي اندازد و به او اجازه نمي دهد چهره حقيقت را آن چنان كه هست ببيند. هنگامي كه به وسيله تقوا حجاب ها كنار رفت، چهره حق آشكار مي شود.

پی نوشت:

تفسير نمونه، ج 2، ص 390 

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَدَايَنْتُمْ بِدَيْنٍ إِلَىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكْتُبُوهُ ۚ وَلْيَكْتُبْ بَيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ ۚ وَلَا يَأْبَ كَاتِبٌ أَنْ يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللَّهُ ۚ فَلْيَكْتُبْ وَلْيُمْلِلِ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا يَبْخَسْ مِنْهُ شَيْئًا ۚ فَإِنْ كَانَ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ سَفِيهًا أَوْ ضَعِيفًا أَوْ لَا يَسْتَطِيعُ أَنْ يُمِلَّ هُوَ فَلْيُمْلِلْ وَلِيُّهُ بِالْعَدْلِ ۚ وَاسْتَشْهِدُوا شَهِيدَيْنِ مِنْ رِجَالِكُمْ ۖ فَإِنْ لَمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّنْ تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاءِ أَنْ تَضِلَّ إِحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدَاهُمَا الْأُخْرَىٰ ۚ وَلَا يَأْبَ الشُّهَدَاءُ إِذَا مَا دُعُوا ۚ وَلَا تَسْأَمُوا أَنْ تَكْتُبُوهُ صَغِيرًا أَوْ كَبِيرًا إِلَىٰ أَجَلِهِ ۚ ذَٰلِكُمْ أَقْسَطُ عِنْدَ اللَّهِ وَأَقْوَمُ لِلشَّهَادَةِ وَأَدْنَىٰ أَلَّا تَرْتَابُوا ۖ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِيرُونَهَا بَيْنَكُمْ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَلَّا تَكْتُبُوهَا ۗ وَأَشْهِدُوا إِذَا تَبَايَعْتُمْ ۚ وَلَا يُضَارَّ كَاتِبٌ وَلَا شَهِيدٌ ۚ وَإِنْ تَفْعَلُوا فَإِنَّهُ فُسُوقٌ بِكُمْ ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ وَيُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ ۗ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ»؛

اي كساني كه ايمان آورده‌ايد! هنگامي كه بدهي مدّت‌داري (به خاطر وام يا داد و ستد) به يكديگر پيدا كنيد، آن را بنويسيد! و بايد نويسنده‌اي از روي عدالت، (سند را) در ميان شما بنويسد! و كسي كه قدرت بر نويسندگي دارد، نبايد از نوشتن -همان طور كه خدا به او تعليم داده- خودداري كند! پس بايد بنويسد، و آن كس كه حق بر عهده اوست، بايد املا كند، و از خدا كه پروردگار اوست بپرهيزد، و چيزي را فروگذار ننمايد! و اگر كسي كه حق بر ذمه اوست، سفيه (يا از نظر عقل) ضعيف (و مجنون) است، يا (به خاطر لال بودن،) توانايي بر املاكردن ندارد، بايد وليّ او (به جاي او،) با رعايت عدالت، املا كند! و دو نفر از مردان (عادل) خود را (بر اين حقّ) شاهد بگيريد! و اگر دو مرد نبودند، يك مرد و دو زن، از كساني كه مورد رضايت و اطمينان شما هستند، انتخاب كنيد! (و اين دو زن، بايد با هم شاهد قرار گيرند،) تا اگر يكي انحرافي يافت، ديگري به او يادآوري كند. و شهود نبايد به هنگامي كه آنها را (براي شهادت) دعوت مي‌كنند، خودداري نمايند! و از نوشتن (بدهيِ خود،) چه كوچك باشد يا بزرگ، ملول نشويد (هر چه باشد بنويسيد)! اين، در نزد خدا به عدالت نزديكتر، و براي شهادت مستقيم تر، و براي جلوگيري از ترديد و شك (و نزاع و گفتگو) بهتر مي‌باشد؛ مگر اينكه داد و ستد نقدي باشد كه بين خود، دست به دست مي‌كنيد. در اين صورت، گناهي بر شما نيست كه آن را ننويسيد. ولي هنگامي كه خريد و فروش (نقدي) مي‌كنيد، شاهد بگيريد! و نبايد به نويسنده و شاهد، (به خاطر حقگويي،) زياني برسد (و تحت فشار قرار گيرند)! و اگر چنين كنيد، از فرمان پروردگار خارج شده‌ايد. از خدا بپرهيزيد! و خداوند به شما تعليم مي‌دهد؛ خداوند به همه چيز داناست.