عقیق:روز یازدهم شعبان، مصادف با ولادت با سعادت حضرت «علی بن الحسین الاکبر» ملقب به "علی اکبر" و "شبیه الرسول"، نتیجه برومند پیامبر(ص)، نوه امیر مؤمنان(ع) و فرزند امام حسین(ع) است.

آن حضرت در واقعه کربلاء حاضر بود و قهرمانانه ایمان و وفاداری خود را اثبات کرد و به همراه پدر، برادر، عموها و عموزادگان خود به شهادت رسید.

روز میلا آن حضرت را به عنوان "روز جوان" نامیده اند؛ تا جوانان از ابعاد مختلف زندگی آن تربیت یافته سیدالشهداء(ع) درس اخلاق و ادی و مردانگی بگیرند.

آنچه در پی می آید مختصری درباره نسب و زندگی آن حضرت است که به مناسبت میلاد با سعادت ایشان به خوانندگان ابنا تقدیم می شود:

**   اختصاص حضرت علی اکبر علیه السلام  به امام حسین علیه السلام   **

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
◀️ به قلم: حسن طالبیان شریف
(دانش آموخته حوزه علمیه مشهد مقدس)
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

یازدهم شعبان سالروز ولادت «حضرت علی اکبر علیه السلام» آقازاده بزرگوار و با عظمت حضرت سیدالشهداء علیه السلام است. سخن گفتن و نوشتن راجع به شخصیت آن بزرگوار کاری است بسیار دشوار؛ چون کمتر کسی است که بتواند شخصیت با عظمت آن بزرگوار را آنطور که شایسته و بایسته مطلب است درک نموده و پس از آن به قلم آورده یا بر زبان جاری نماید. پس چه بهتر که از همین ابتدا خطاب به آن بزرگوار اقرار نموده و از صمیم قلب و با محبت و اخلاص و اعتقاد تمام عرض نماییم:

کتاب فضل تو را آب بحر کافی نیست  /  که تر کنم سر انگشت و صفحه بشمارم

علمای بزرگ و محققین عالیقدر، در حد توان و تحقیق و منابعی که به آن دسترسی داشته اند اجمالاً مطالبی درباره آن عزیز و یوسف دلربای حضرت اباعبدالله علیه السلام بیان نموده اند؛ که از لابلای همان مطالب می توان اجمالاً شمه ای از فضایل و مناقب آن شخصیت عالیقدر را درک نمود.

از جمله بزرگانی که کتابی اختصاصی راجع به شخصیت حضرت علی اکبر علیه السلام تألیف کرد علامه محقق آیت الله «سید عبدالرزاق موسوی مقرّم» رحمه الله علیه است. آیت الله العظمی حاج «سید شهاب الدین مرعشی نجفی» رحمه الله علیه که خود علامه ای نسابه و از فقهای عالیقدر ومراجع بزرگ جهان تشیع در زمان معاصر بود بر کتاب علامه مقرم تقریظ نوشت و ضمن تجلیل از شخصیت علمی و معنوی مرحوم مقرم، کتاب اختصاصی تألیفی ایشان راجع به حضرت علی اکبر را بشدت تمجید و مدح نموده است.

آیت الله مرعشی نجفی همچنین به مناسبت تقریظ بر این کتاب، قدری از شخصیت برجسته حضرت علی اکبر علیه السلام را توصیف نموده و راجع به عظمت آن بزرگوار مطالب بسیار ارزشمندی بیان فرموده اند که بخشی از ان را بیان می نمایم تا دورنمایی از شخصیت معنوی کم نظیر آن بزرگوار را بیشتر درک نماییم. ایشان در تقریظ خود می نویسد: "بر هیچ اندیشمند با وجدانی، شرافت بزرگزاده آن خاندان کرامت یعنی سرور ما «ابوالحسن علی اکبر» پوشیده نیست. آن یگانه دوران،اسوه عقل و فضیلت، اعجوبه روزگار، اینه تمام نمای پیامبر خاتم، شهید کربلا، فرزند ریحانه رسول خدا، پاره جگر و آرام جان امام حسین علیه السلام سالارشهیدان بود که جانم فدای او و یارانش باد."

علی اکبر(ع) شاهزاده ای است که مادر زمانه از آوردن چون او دیگر عقیم است. او از خاندانی است که خدای تعالی قدرت خود را در سیرت، صورت، منطق و گفتار و مکارم اخلاق او نشان داد. بزرگان در شرح زندگانی و خصال برجسته اش همت گماشته و کتابها و مقاله ها نوشته اند.

* ولادت

در سن حضرت علی اکبر علیه السلام به هنگام شهادت اختلاف است. ولی آنچه با توجه به شواهد و قراین به  نظر می رسد دقیقتر و محققانه تر باشد آن است که چون ایشان ــ همانطور که امام سجاد علیه السلام تصریح فرمودند ــ از نظر سنی بزرگتر از امام سجاد علیه السلام هستند، باید در زمان حکومت عثمان متولد شده باشند.

پس اگر سن حضرت سجاد علیه السلام را در حادثه کربلا 30 سال در نظر بگیریم، آنوقت سن حضرت علی اکبر(ع) بیش از 30 سال خواهد بود.

اما انچه که بیشتر مورخین و اهل تحقیق ــ از جمله علامه مقرم ــ به آن میل کرده اند، سنی حدود 27 سال به هنگام شهادت ایشان است و تاریخ تولد ایشان را 11 شعبان سال 33 هق در زمان حکومت عثمان ذکر کرده اند.

* پدر ایشان و مشاهیر خاندان پدر

پدر ایشان امام حسین علیه السلام هستند که مقام و منزلت و شخصیت علمی و معنوی ایشان بالاتر از آن است که وصف شود. آن جناب، امام سوم شیعیان و وصی و خلیفه سوم رسول خدا صلی الله علیه وآله از جانب خدا هستند که عموم مسلمانان از جن و انس باید اعتقاد به امامت و خلافت الهی ایشان داشته و از ایشان اطاعت نمایند.

امام حسین(ع) فرزند امیرالمؤمنین علی علیه السلام و حضرت زهرا سلام الله علیها هستند. امیرالمؤمنین علی علیه السلام داماد پیامبر گرامی(ص) و اولین وصی و خلیفه و جانشین او از جانب خدا است که پیامبر قبل از رحلت خود در غدیر خم از جانب خدا ایشان را به عنوان امام و خلیفه و جانشین خود اعلام نمود و از مسلمین برای امامت و خلافت ایشان بیعت زبانی و عملی گرفت.

پیامبر(ص) همچنین به عنوان جانشین دوم خود فرزند ارشد حضرت علی(ع) «امام حسن مجتبی علیه السلام» و پس از رحلت ایشان «امام حسین علیه السلام» را به عنوان جانشین و خلیفه سوم معرفی نمود؛ پس اعتقاد به امامت و اطاعت از ایشان بر عموم مسلمین واجب است. بعد از حسنین(ع) 9 امام و خلیفه و جانشین پیامبر از نسل امام حسین علیه السلام یکی پس از دیگری به امامت می رسند. رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: "الحسنُ والحسینُ سیّدا شبابِ أهل الجنة؛ امام حسن وامام حسین دو سرور جوانان اهل بهشت هستند".

مادر امام حسین علیه السلام «حضرت فاطمه سلام الله علیها» دختر پیامبر گرامی(ص) هستند که پیامبر(ص) ایشان را "بهترین زنان عالم از اولین و آخرین" و "بهترین بانوی بهشتی" اعلام نمود.

یک روز رسول خدا(ص) در حضور مسلمین فرمودند: "آیا معرفی کنم کسانی را که بهترین پدر و مادر، بهترین جد و جده، بهترین عمو و عمه و بهترین خاله و دایی را دارند؟" اصحاب عرض کردند: بله. فرمودند: "حسن و حسین هستند؛ پدر آنها امیرالمومنین علی بن ابی طالب و مادر آنها فاطمه دختر پیامبر. عموی انها جعفر بن ابی طالب و عمه انها ام هانی است. جد آنها پیامبر و جده آنها خدیجه کبری است".

حضرت علی اکبر علیه السلام از طرف پدر به "قبیله بنی هاشم" می رسد که برترین مشاهیر این خاندان اجمالاً در بالا ذکر شد. اما در میان عموهای  حضرت علی اکبر علیه السلام، مشهورترین و برترین آنها وجود مبارک حجت خدا و امام معصوم واجب الاطاعه «امام حسن مجتبی علیه السلام» هستند که حضرت علی اکبر علیه السلام بخشی از دوران ابتدایی عمر خود را در دوران امامت ایشان سپری نمود واز محضر علمی و معنوی حضرت بهره گرفت.

از دیگر عموهای مشهور حضرت علی اکبر علیه السلام می توان به قمر منیر بنی هاشم «حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام» اشاره نمود که علمدار لشکر امام حسین علیه السلام و و ساقی فرزندان ایشان بودند؛ عمویی بسیار جلیل القدر و با وفا و مهربان و صمیمی که "باب الحوائج" لقب دارد. او پشت و پناه سیدالشهداء درروز عاشورا بود که با شهادت ایشان امام حسین علیه السلام فرمودند: "الان انکسر ظهري؛ اکنون کمرم شکست".

از دیگر عموهای مشهور حضرت علی اکبر علیه السلام «جناب محمد حنفیه» می باشد که از فقهای بزرگ و محدثین برجسته و متکلمین نامدار در میان مسلمین بود که به خاطر بیماری و ناتوانی جسمانی نتوانست به همراه امام حسین علیه السلام به کربلا بیاید؛ اما پس از شهادت امام حسین علیه السلام و اصحاب ایشان، با اذن خاص امام سجاد علیه السلام و دستور ایشان، قیام شیعیان و دوستان امام حسین علیه السلام را رهبری نمود. او به «مختار ثقفی» فرمان داد که از قاتلان امام حسین علیه السلام و دشمنان حصرت در کربلا انتقام بگیرد و به شیعیان دستور داد با او همکاری نمایند. به این گونه قیام مختار قوت گرفت و با همکاری شیعیان تمام قتله ودشمنان حضرت در کربلا قتل و عام شده و به هلاکت رسیدند.

مشهورترین برادر حضرت علی اکبر علیه السلام «امام سجاد علیه السلام» بودند که از ایشان به نظر سنی کوچکتر بودند  و بعد از شهادت امام حسین علیه السلام طبق دستور خدا و اعلام پیامبر(ص) امامت و رهبری مسلمین و بالاخص شیعیان را عهده دار شدند و بر تمام مسلمین  اطاعت از ایشان واجب بود.

از خواهران مشهور حضرت علی اکبر علیه السلام نیز می توان به «حضرت فاطمه»، «حضرت سکینه» و «حضرت رقیه» اشاره نمود.

* مادر ایشان و مشاهیر خاندان مادر

بانوی معظمه و مجلله «لیلی» از "قبیله ثقیف" است. قبیله ثقیف از قبیله های بزرگ و اشراف عرب  بود. در میان قبیله ثقیف شخصیتهای بزرگی و معروفی وجود دارد که در صدر اسلام تأثیرگذار بودند. از جمله آنها شخصیت بسیار ممتاز و معاصر پیامبر(ص) به نام «عروة بن مسعود ثقفی» بود که در میان عرب وجاهت، شخصیت و منزلت اجتماعی بسیار داشت و بزرگ قبیله ثقیف بود. او آنچنان وجهه ای در میان عرب داشت که هنگامی که پیامبر اکرم(ص) اعلام نبوت فرمودند، مشرکین مکه می گفتند اگر قرآن حق و کلام خدا است چرا بر عروة بن مسعود ثقفی یا ولید بن مغیرة مخزومی نازل نشده است که در میان عرب شخصیت بسیار ممتازی داشته و از نظر ثروت ومال و فرزند کم نظیر هستند؟!

عروة بن مسعود ثقفی در طائف و ولید بن مغیره مخزومی در مکه سکونت داشت. او به هنگام صلح حدیبیه از طرف کفار مکه به نمایندگی انتخاب شد تا با پیامبر ومسلمین صلح نماید. جناب عروة حدود 3 سال قبل از رحلت پیامبر(ص) مسلمان شد و به میان قوم خود رفته و اسلام خود را علنی ابراز نمود. قبیله او که تا آن زمان بت پرست و مشرک  بودند عصبانی شده و او را به شهادت رساندند. پیامبر اسلام درباره او فرمودند: "مَثَل او در میان قومش، مثل صاحب یاسین است در میان قوم خود". پیامبر(ص) همچنین فرموده بودند" "شبیه ترین کسی را که در میان امتم ازنظر شکل و سیما به حضرت عیسی علیه السلام دیده ام عروة بن مسعود ثقفی است".

عروة جزو چهار شخصیت بزرگ عربی بود که مسلمان شد و اسلام آوردن او در میان مردم بسیار أثرگذار بود. قبل از اسلام، مردان عرب در زمان واحد بیش از چهار همسر می گرفتند. هنگامی که اسلام آمد پیامبر(ص) فرمودند در زمان واحد نمی توان بیش از چهار همسر دایمی داشت؛ لذا جناب عروة بن مسعود که در آن زمان 10 همسر دائمی داشت از حکم اسلام  تبعیت نمود و شش همسر خود را طلاق داد. یکی از چهار زن باقیمانده، «زینب» دختر «ابوسفیان» و خواهر «معاویه» بود.

امیرالمؤمنین علی علیه السلام با  یکی از دختران عروة بن مسعود ثقفی ازدواج نمودند. بنا بر برخی نقل ها مادر حضرت علی اکبر علیه السلام «برة» نام داشت و دختر عروه بن مسعود ثقفی بود. اما نقل مشهور آن است که مادر ایشان «لیلی» نام داشت و پدرش «ابو مرة» پسر عروة بن مسعود ثقفی بود. ابو مرة و برادرش «ابو ملیح» بعد از شهادت پدر، از طائف محل زندگی قبیله خود به نزد پیامبر(ص) آمده و شهادت پدر خود را به خاطر اظهار اسلام اعلام نمودند و همانجا در محضر پیامبر مسلمان شدند.

مادر لیلی، «میمونة» دختر ابوسفیان و همسر ابو مرة بود. خاله لیلی «ام حبیب» دختر ابوسفیان و همسر پیامبر(ص) بود. معاویه دایی لیلی بود و یزید بن معاویه پسر دایی ایشان به حساب می آمد که در آن زمان غصب خلافت امام حسین علیه السلام را نموده بود و بر مسلمین حکومت می کرد. حضرت علی اکبر علیه السلام معتقد به امامت و خلافت الهی پدربزرگوارش امام حسین علیه السلام بود و ایشان را واجب الاطاعة می دانست. ایشان با اینکه اگر به طرف حکومت بنی امیه و یزید می رفت نه تنها به شهادت نمی رسید بلکه پستهای مهم حکومتی می گرفت و به ثروت و مال ومقام فراوان نائل می آمد، اما به تمام پست و مقامهای دنیوی بی اعتنایی نمود و در راه دفاع از عقاید حقه و دین اسلام تا پایان جان ایستادگی نموده و به شهادت رسید.

در رجزهای حماسی حضرت علی اکبر(ع) در کربلا دربرابر دشمن، ایشان به صراحت بیان می فرمود که "من از پدرم دفاع می کنم و مانند یک جوان هاشمی علوی جهاد می نمایم". یعنی من افتخار می کنم که از بنی هاشم هستم وعلوی هستم؛ یعنی مدافع ولایت امیرالمؤمنین علی علیه السلام و نوه ایشان هستم و به اینکه با بنی امیه نسبتی دارم افتخار نمی کنم.

عروة بن مسعود ثقفی برادری به نام «ابوعبید ثقفی» داشت که ازسرداران بزرگ اسلام بود و به شهادت رسید. «مختار» منتقم شهدای کربلا فرزند همین ابوعبید ثقفی است. بنابراین مختار بن ابوعبیده ثقفی پسر عموی پدر لیلی مادر حضرت علی اکبر علیه السلام به شمار می رود.

حضرت علی اکبر همچنین از طرف دیگر نسبتی نیز با «عمر بن سعد بن ابی وقاص» داشتند؛ لذا وقتی که عمر بن سعد دستور کشتن حضرت علی اکبر علیه السلام را صادر نمود و لشکریانش ایشان را به شهادت رساندندف امام حسین علیه السلام به آن ملعون فرمودند: "صله رحم را قطع کردی و...".

* تجلیل معاویه از حضرت علی اکبر علیه السلام

مادر لیلی خواهر معاویه بود. بنابراین حضرت علی اکبر علیه السلام فرزند خواهرزاده معاویه محسوب می شد.

معاویه به خاطر انکه حضرت علی اکبر را به طرف خود بکشاند، روزی در میان طرفداران خود گفت: آیا می دانید چه کسی شایسته خلافت است؟ گفتند: تو. گفت: "خیر. تنها کسی که شایستگی خلافت را دارد علی اکبر است زیرا شجاعت بنی هاشم و سخاوت بنی امیه و فخر ثقیف در او جمع است".

* آیا مادر حضرت علی اکبر در کربلا حاضر بود؟

با توجه به اینکه «یزید» پسردایی لیلی بود برخی ادعا می کنند بعید است که ایشان در کربلا حضور داشته باشد و به اسارت به شام رفته باشد چون از منسوبین نزدیک یزید به شمار می رفته است. ولی علامه ملا حبیب الله کاشانی در کتاب تذکرة الشهداء در شرح حال حضرت علی اکبر علیه السلام مدعی است "اسناد و مدارک زیادی در اختیار است که نشان می دهد لیلی در واقعه کربلا حضور داشته و شهادت حضرت علی اکبر علیه السلام را درک نموده است. حضرت علی اکبر علیه السلام هنگام رفتن به میدان جنگ ابتدا با مادر وداع نمود وبعد روانه میدان شد وبه شهادت رسید.و مادر ایشان داغ فرزند را تحمل نمود".

* نامگذاری

امام حسین علیه السلام خیلی به پدر خود  امیرالمومنین علی علیه السلام علاقه داشتند وحداقل نام 3 فرزند پسر خود را به نام پدر.علی.گذاشتند.اولین فرزند پسر خود را.علی .گذاشتند.پسر دوم را که امام سجاد علیه السلام باشند را نیز«علی»نامگذاری نمودند.و نام یک پسر خود را نیز.علی.گذاشتند.و برای انکه قابل شناسایی از یکدیگر باشند.پسوند بزرگتر، وسطی وکوچکتر برای انها اضافه شد.لذا ایشان .علی اکبر.امام سجاد.علیه السلام.علی اوسط .و شیرخواره .علی اصغر .نامگذاری شدند.وقتی به امام سجاد علیه السلام اعتراض شد که چرا اینقدر  پدر شما اصرار دارد که نام پسران خود را .علی .بگذارد.حضرت فرمودند.چون پدرم به ایشان بسیار علاقه داشتند که اگر 100 پسر یا هزار پسر برای ایشان می شد دوست داشتند نام انها را «علی»بگذارند.

* دوران کودکی، نوجوانی و جوانی و تربیت دینی ایشان توسط پدر

از حقوق فرزند بر پدر این است که پدر نام نیکو برای فرزند خود انتخاب کند.او را نیکو ادب نماید.با قران اشنا نماید.محبت و ولایت  امیرالمومنین علی علیه السلام را به او  بیاموزد در روایت است که«ادبوا اولادکم بحب علی بن ابیطالب » یعنی فرزندان خود را با محبت و ولایت امیرالمومنین تربیت کنید.و مسائل اعتقادی و دینی.احکام حلال و حرام و ....را به او بیاموزد.امام حسین علیه السلام ،نام نیکوی،علی،را برای ایشان انتخاب نموده و ایشان را مودب به اداب و سنن اسلامی و مکارم اخلاق تربیت نمودند.همچنین مباحث اصیل اعتقادی اسلام ازجمله اعتقاد به امامت و ولایت امیرالمومنین علی علیه السلام و سایر اهلبیت را به ایشان اموختندتا آنجا که حضرت علی اکبر علیه السلام را در زمره علما و محدثین ذکر نموده اند . اگر تولد ایشان را در سال 33 ه ق بدانیم حداقل 7 سال حضرت علی اکبر علیه السلام دوران کودکی خود را در محضر امیرالمومنین علی علیه السلام سپری نمود.واگر تولد ایشان را قبل از ان سال بدانیم این مدت افزایش می یابد .درشرح حال حضرت علی اکبر علیه السلام امده است که ایشان از امیرالمومنین علی علیه السلام احادیثی را مستقیم روایت فرموده اند.با امام حسن مجتبی علیه السلام نیز حدود 17 سال معاصر بودند.و از محضر علمی و معنوی ایشان نیز بهره بردند.برخی از محققین مانند ملا هاشم خراسانی در کتاب منتخب التواریخ در شرح حال ایشان  مدعی است که حضرت علی اکبر علیه السلام مربی و معلم دینی حضرت علی اکبر علیه السلام بودند.در یکی از زیارتهای نقل شده برای حضرت علی اکبر علیه السلام ایشان را «ابن الحسن والحسین» خطاب می نماییم.عالم ربانی و فقیه بزرگوار مرحوم ملاهاشم خراسانی از این عبارت استفاده می نمایند که امام حسن علیه السلام  در تربیت علمی و معنوی  ایشان نقش مهمی داشتند

* حوادث مهم دوران ایشان

در سال 35 هق امیرالمومنین علی علیه السلام رسما حکومت اسلامی خود را اغاز نمودند که مدت 5 سال استمرار یافت.در این مدت  3 جنگ بر علیه ایشان انجام گرفت.جنگ جمل.جنگ صفین و جنگ نهروان یا خوارج،حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام مرکز حکومت خود را به کوفه منتقل نمودند .امام حسن به همراه خانواده.امام حسین به همراه خانواده و سایر فرزندان و فامیل نیز به کوفه هجرت نمودند.در این مدت 5 سال امام حسن و امام حسین علیهماالسلام در محضر امیرالمومنین بوده و اداره حکومت و در جنگهایی که اتفاق افتاد حضوری جدی به هم می رساندند.درسال 40 هق امیرالمومنین علی علیه السلام به شهادت رسیدند و مردم با امام حسن مجتبی علیه السلام بیعت کردند.چند ماهی انحضرت حکومت کردند که با بیوفایی مردم و برخی از یاران ایشان به صلح انجامید و حکومت به دست معاویه افتاد.و حضرت امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام به همراه خانواده به مدینه بازگشتند.

امام حسن علیه السلام در مدینه به اموزش معارف دینی به شیعیان اشتغال داشتند و شیعیان و بالاخص جوانان بنی هاشم از محضر ایشان استفاده علمی ومعنوی  می نمودند.ظاهرا درهمین ایام حضرت علی اکبر علیه السلام نیز از محضر علمی ومعنوی ایشان بهره می بردند.تا اینکه در  حدود سال  50 هق حضرت به دستور معاویه  وتوسط جعده به شهادت رسیدند.از سال 50 هق تا سال 61 هق رسما دوران امامت امام حسین علیه السلام بود.وحضرت اجمالا  به تربیت علمی و معنوی دوستان وشیعیان خود اهتمام می نمودند.این ایام فرصت بسیار ارزشمندی بود تا شیعیان عموما و بنی هاشم خصوصا از محضر علمی و معنوی امام حسین علیه السلام بهره ببرند.و سهم حضرت علی اکبر علیه السلام نیز در این مدت از محضر پدر بسیار زیاد است.حضرت غیر از اموزشهای معارف اسلامی،علوم وفنون نظامی  مانند: شمشیر زنی ،نیزه زدن،تیر اندازی ،اسب سواری و...که نوعا جوانهای ان ایام ان را فرا می گرفتند را از محضر پدر اموختند.و هر چه  تمرین بیشتر .ورزیده تر می گردیدند.تا موقعی که جوانی رشید و بدنی مستحکم پیدا نمودند مهارتهای نظامی ایشان نیز گسترش یافته بود.

درسال 60 هـ.ق. خبر مرگ معاویه به مدینه رسید.یزید پس از پدرش معاویه ادعای خلافت و حکومت داشت و قصد داشت از مخالفین برجسته حکومت خود بیعت بگیرد .لذا به والی وحاکم مدینه نامه نوشت و دستور داد که  از امام حسین علیه السلام برای حکومتش بیعت بگیرد واگر ایشان قبول نکرد سرش را ازبدن جدا نموده وبرایم بفرست.چنین خبیثی حاکم مسلمانها شده بود.حضرت بیعت او را قبول ننموده و به  مکه رفتند.درانجا مدت 4 ماه اقامت نمودند.عموم مسلمانها بالاخص مهاجرین و انصار وفرزندان انها   با ایشان ملاقات نموده وحضرت با انها از لزوم  اعتراض به حکومت یزید سخن می گفتند.در مکه بودند که مسلمانان عراق که با معاویه ویزید مخالف بودند از امام حسین علیه السلام دعوت کردند که برای  هدایت انها به کوفه تشریف بیاورند وانها حاضر هستند والیان وحکام یزید را از انجا خارج نموده واز حکومت امام حسین علیه السلام حمایت نمایند.حضرت ابا عبدالله علیه السلام حضرت مسلم بن عقیل علیه السلام را به عنوان نماینده و سفیر خاص خود به کوفه معرفی نمودند که درباره این دعوت مردم کوفه تحقیق نمایند.که اگر واقعیت دارد با خانواده و اصحاب  دوستان خود به انجا بیایند.پس از مدتی حضرت مسلم بن عقیل نامه ای نوشت که ادعای انها راست است و همه منتظر شما هستند.حضرت نیز روی اعتمادی که به جناب مسلم بن عقیل داشتند به سمت کوفه حرکت نموده که توسط مردم بی وفای کوفه   محاصره شده و به شهادت حضرت و فرزندان ایشان از جمله حضرت علی اکبر علیه السلام  و یاران باوفای حضرت در 10 محرم سال 61 هق  منجر شد.

* ازدواج حضرت علی اکبر علیه السلام

طبق سنت نبوی حضرت علی اکبر علیه السلام درسن جوانی ازدواج نمودند .و صاحب فرزند شدند.با توجه به زیارتی که برای ایشان نقل شده است دارای چندین فرزند پسر هستند.زیرا در زیارت ایشان تعبیر .ابنائک.امده است.که دلالت بر بیش از دو پسر دارد. اما ظاهرا از حضرت علی اکبر علیه السلام نسلی به یادگار نمانده است.

* حضرت علی اکبر علیه السلام و اختصاص به امام حسین علیه السلام

حضرت علی اکبر علیه السلام از ابتدا تا انتهای عمر مبارک که به شهادت رسید ملازم پدر بزرگوار بود. امام حسین علیه السلام نام علی را برای ایشان انتخاب نموده و در تربیت جسمانی و روحانی ایشان بسیار کوشیدند. ایشان نیز که بسیار خوش استعداد بود از راهنمایی پدر استفاده نموده و در تبعیت از دستورات ایشان مطیع محض بود. لذا از نظر علمی و معنوی و اخلاقی رشد بسیار سریعی داشته تا به انجا که هنگامی که قصد داشتند در روز عاشورا به قصد جنگ با دشمن میدان بروند امام حسین علیه السلام به محضر الهی عرضه داشتند: "خدایا شاهد باش جوانی را به میدان می فرستم که شبیه ترین مردم به پیامبر گرامی اسلام از نظر شمایل، از نظر اخلاق، و از نظر نطق و صحبت کردن است؛ و هنگامی که مشتاق زیارت پیامبر می شدیم به این جوان نگاه می کردیم".

آری؛ حضرت علی اکبر علیه السلام گویا آینه پیامبر خدا(ص) بود؛ شکل وشمایل و صورت شبیه ترین فرد به رسول خدا بود؛ خصائل و اخلاق و سیرت شبیه ترین فرد به رسول خدا بود؛ و گفتار و اندیشه اش نیز مانند گفتار رسول خدا بود.

* نکاتی درباره "اشبه الناس بالرسول" بودن حضرت علی اکبر علیه السلام

برخی نکات در آن فرمایش امام حسین علیه السلام وجود دارد که نیاز است توضیح داده شود:

آنچه قطعی و ضروری است این است که کسی در میان مخلوقات از نظر تقرب الی الله وکمالات علمی و معنوی و مکارم اخلاق، با چهارده معصوم علیهم السلام مقایسه نمی گردد. آنان دارای عصمت مطلقه هستند و خود چهارده معصوم علیهم السلام فرموده اند: "لایقاس بنا احد؛ کسی ما با اهل بیت مقایسه نمی گردد".

به خاطر 14 معصوم خدا مخلوقات را خلق نموده وانها واسطه خلقت و رزق و روزی مخلوقات هستند.بنابراین اگر در مورد شخصی روایتی در مدح و  منزلتش وارد شد.باید پس از اثبات صحت سند روایت . ان کمالات را در خارج از محدوده 14 معصوم بررسی نمود.ازجمله همین روایت امام حسین علیه السلام در مورد حضرت علی اکبر علیه السلامِ.طبیعی است که فرزند یا نوه انسان گاهی برخی  صفاتش   به صورت وراثت منتقل می گردد.در مورد رسول خدا صلی الله علیه واله ذکر شده که امام حسین علیه السلام در شکل وشمایل و سیرت شبیه ترین فرد به پیامبر بودند.همین طور برای امام حسن  علیه السلام نیز ذکر شده است.در میان نوه های پیامبر. حضرت علی اکبر علیه السلام شبیه ترین فرد از نظر شکل و شمایل و گفتار و  اخلاق به پیامبر بودند. از نظر شکل وشمایل و گفتار خوب طبیعی است کسی شباهت به پدر وجدش داشته باشد و تلاشی در این جهت خود شخص ننموده است.بنابراین اینکه حضرت علی اکبر علیه السلام از نظر چهره و گفتار شبیه ترین فرد به پیامبر بودند تفضلی است از جانب خدا به ایشان ولی به حسب ظاهر تلاشی از جانب ایشان در کسب این جهات انجام نگرفته است.انچه که مهم است این قسمت فرمایش امام حسین علیه السلام است که ایشان را به عنوان شبیه ترین فرد از نظر اخلاقی به پیامبر تشبیه فرمودند. از این نظر حضرت علی اکبر علیه السلام زحمت و تلاش زیادی در جهت شباهت تامه به رسول خدا در اخلاق کشیده اند.با توجه به انکه امامان و جانشینان معصوم پیامبر از نظر کمالات علمی و معنوی و اخلاقی  شبیه ترین فرد به پیامبر هستند.این تعریف وتمجید امام حسین علیه السلام نسبت به افراد عادی غیر از امام معصوم معنا می شود .امیرالمومنین علی علیه السلام که طبق ایه انفسنا در قران در کمالات علمی ومعنوی واخلاقی  مانند خود رسول خدا هستند.امام حسین علیه السلام و امام حسن مجتبی علیه السلام نیز شبیه ترین فرد به پیامبر در صورت و سیرت ذکر شده اند.امام سجاد علیه اسلام نیز از نظر علمی و معنوی و اخلاقی شبیه ترین فرد به رسول خدا بودند.اما در بین مردم عادی غیر از ائمه معصومین علیهم السلام از نظر اخلاقی شبیه ترین فرد به پیامبر حضرت علی اکبر علیه السلام بودند.به هر حال از این فرمایش امام حسین علیه السلام عظمت معنوی حضرت علی اکبر علیه السلام استفاده می شود تا انجا که حتی  برخی از محققین مانند علامه دربندی و ملاهاشم خراسانی   مدعی شدند که ایشان از انبیا و اوصیا الهی غیر از 14 معصوم علیهم السلام افضل هستند.برای ایشان ادعای عصمت نمودند.هر چند این ادعا مورد پذیرش عموم علما و محققین قرار نگرفته است.ادب و مکارم اخلاق و اطاعت حضرت علی اکبر علیه السلام نسبت به امام زمانش حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام  انقدر حایز اهمیت بود که امام حسین علیه السلام در شهادت ایشان بسیار متاثر شدند.و لشکر مخالف را نفرین عمومی و عمربن سعد را به صورت خاص نفرین نمودند که در فراشش سرش را ذبح نمایند و این گونه کشته شود.
در میان شهدای اصحاب و اهلبیت  امام حسین علیه السلام درروزعاشورا بحث است که. برترین انها از نظر کمالات علمی ومعنوی چه کسی است؟  بین محققین و علما بین دو نفر از میان شهدا محل بحث است .یکی حضرت علی اکبر علیه السلام و دیگری حضرت ابوالفضل العباس علیه السلام.
علامه دربندی معتقد است  سختترین مصیبتها  در روز عاشورا مربوط به مصایب حضرت علی اکبر علیه السلام  بوده  که  نزدیک بود امام حسین علیه السلام در این مصایب جان بدهند.

* شجاعت حضرت علی اکبر علیه السلام

قبیله بنی هاشم به شجاعت معروف و مشهور بودند.انچنانکه معاویه نیز راجع به شخصیت حضرت علی اکبر علیه السلام به این مطلب استناد کرد که حضرت علی اکبر علیه السلام شجاعت بنی هاشم در ایشان بروز و ظهور داشت .از ابوخلیق لشکر نویس لشکر عمربن سعد که شاهد جنگ روزعاشورا بوده و گزارش جنگ را برای ابن زیاد می نوشت.پرسیدند .شجاعترین فرد در میان دو لشکر درروز عاشورا چه کسی بود .او گفت .به نظر من شجاعترین فرد حضرت علی اکبر علیه السلام بود که با شدت عطش و تشنگی انچنان می جنگید که نظیری نداشت.واگر لب تشنه نبود چگونه از خود اظهار شجاعت و رشادت می نمود.از او پرسیدند سختترین مصایب امام حسین علیه السلام در چه موقعی بود.؟او ادعا کرد که پنج مصیبت سخت به امام حسین علیه السلام روی داد که هر پنج حادثه مربوط به حضرت علی اکبر علیه السلام بود.البته نسبت به ادعای ابوخلیق این نکته را باید توضیح داد که این ادعا نظر شخصی ابو خلیق بود. و طبق روایات از اهلبیت علیهم السلام شجاعترین فرد در هر عصر امام زمان ان عصر است .بنابراین شجاعترین فرد روزگار در روز عاشورا از هردو لشکر شخص وجود مبارک حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام بوده است.کتب مقاتل و مورخین  از جمله کتاب تذکره الشهدا علامه ملا حبیب الله کاشانی در شرح حال حضرت علی اکبر علیه السلام وشجاعت ایشان تصریح نموده است که انچنان به دشمن حمله می کرد واز دشمنان می کشت که از بس حملات ایشان شدید بود و از دشمن کشت که ضجه انان بلند شده بود.هنگامی که تشنگی به حضرت خیلی فشار اورد به  خدمت امام حسین علیه السلام امد و عرض کرد.ایا مقداری اب پیدا می شود که بنوشم و رفع عطش نموده تا برای جنگ با دشمن  قوتی پیدا نمایم؟

* دفن پایین پای امام حسین علیه السلام

بعد از شهادت امام حسین علیه السلام واصحاب وجوانان بنی هاشم .بنی اسد به راهنمایی ونظارت  امام سجاد علیه السلام شهدا را دفن نمودند .امام سجاد علیه السلام بخاطر شدت اختصاص حضرت علی اکبر علیه السلام ایشان را پایین پای امام حسین علیه السلام و در جوار ایشان دفن نمودند. الان که ضریح مطهر امام حسین علیه السلام شش گوشه است به همین خاطر است.

* زیارات ماثوره برای حضرت علی اکبر علیه السلام

در عظمت حضرت علی اکبر علیه السلام همین بس که علامه سید عبدالرزاق مقرم "ده زیارت خاص" برای ایشان از سوی اهل بیت(ع) ذکر نموده است.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

پی نوشت:
ــ حضرت علی اکبر علیه السلام، تالیف علامه سید عبدالرزاق مقرم
ــ منتخب التواریخ، تالیف ایت الله ملاهاشم خراسانی، بخش زندگانی امام حسین علیه السلام و حضرت علی اکبر علیه السلام
ــ تذکرة الشهداء، تالیف علامه ملا حبیب الله کاشانی، مجلس دهم زندگی حضرت علی اکبر علیه السلام
ــ بحارالانوار، تالیف علامه مجلسی، جلد 45، صص 43 تا 45 
ــ کتاب اسرار الشهادة، تالیف علامه ملا آقا دربندی

منبع:ابنا