با این تفاسیر امروزاقدام به جمع آوری مطالبی پیرامون گناهان کبیره و معرفی آن کرده است که پیشنهاد می‌کنیم آن را دنبال کنید.

گناه در قرآن و انواع آن

در قرآن با واژه‌های گوناگونی از گناه یاد شده است: ذنب، اثم، سیئه، معصیت، خطیئه، جرم، منکر، فاحشه، شر و….

گناهان در یک تقسیم بندی به صغیره و کبیره تقسیم می‌شوند و می‌توان آن را به بدنی و غیر بدنی نیز تقسیم کرد البته هر نافرمانی و گناهی که در مقابل فردی بزرگ صورت گیرد، بزرگ است. یعنی گناه (اگر چه کوچک باشد)، چون نافرمانی از خداوند محسوب می‌شود، بزرگ است لیکن منافات ندارد برخی از گناهان نسبت به بعضی دیگر بزرگ و کوچک باشند.

خداوند در یک جا از قول گناهکاران بیان می‌ کند: «… و یقولون یا ویلنا مالِ هذا الکتاب لایغادر صغیرة و لا کبیرة الاّ احصاها؛ به او می‌گویند:ای وای بر ما! این چه نامه‌ای است که هیچ [کار]کوچک و بزرگی را فرو نگذاشته، جز این که همه را به حساب آورده است». (سوره کهف، ایه ۴۹)

روایات بسیاری نیز این تقسیم بندی را بیان داشته اند و فرموده اند:انجام دهنده گناهان کبیره به دوزخ می‌رود.

گناهان بدنی و جسمی، گناهانی هستند که انسان با یکی از اعضای بدن آن را انجام می‌دهد.

مثل: غیبت، زنا، دزدی، فحاشی و… و گناهان غیر بدنی آنهایی هستند که آدمی در دل و ضمیر خود آن‌ها را انجام می‌دهد. مثل: حسد، کینه، بخل و….

تعدادی از علما و اساتید اخلاق گناهان کبیره را تا چهل مورد برشمرده اند.

لیکن در بعضی موارد و مواقع گناهان صغیره به گناهان کبیره تبدیل می‌شود و گناه انسان سنگین‌تر می‌شود و حکم همان گناهان کبیره را دارد.

مثلاً: اصرار بر گناه صغیره، کوچک شمردن گناه، تظاهر به گناه، خشنودی از گناه و مغرور شدن به ستر الهی.

تعریف گناه کبیره

گناه کبیره در باور‌های اسلامی گناهی است که مستوجب عقاب می‌شود. گناه کبیره اثرش مسخ شدن روح انسان است یعنی روح انسان فطرت پاک خود را به کلی از دست می‌دهد و میل انسان به کار‌های نیک و خدایی کاهش پیدا می کند و در عوض میل به گناهان دیگر افزایش می‌یابد.

هر گناهی که در قرآن و حدیث بر کبیره بودن آن تصریح شده باشد (متجاوز از چهل گناه که در روایات اهل بیت پیامبر نام برده شده‌است.)

هر معصیتی که در قرآن مجید یا سنت معتبر وعده آتش بر ارتکاب آن رسیده باشد.

هر گناهی که در قرآن یا سنت معتبر از گناهی که کبیره بودنش مسلم است بزرگتر شمرده شود.

هر گناهی که نزد متدینین و متشرعین بزرگ شمرده شود بطوریکه یقین حاصل شود که بزرگی آن منتهی به زمان معصوم برمی‌گردد مانند نجس  کردن مسجد از روی علم و عمد و به قصد هتک حرمت خانه خدا، پرتاب کردن و انداختن قرآن مجید.

تکرار گناه صغیره یا اصرار بر تکرار گناهان صغیره نیز خود گناهی کبیره است.

فهرست گناهان کبیره در حدیثی از امام موسی بن جعفر (ع)

روایت است از امام موسی بن جعفر (ع) که روزی عمرو بن عبید نزد پدرم جعفر صادق آمد، سلام کرد و نشست و این آیه را تلاوت کرد: «کسانی که اجتناب می‌کنند از گناهان کبیره و فواحش...» (سوره شوری - ۳۵) و ساکت شد.

حضرت فرمود: چرا بقیه را نخواندی و ساکت شدی؟ عرض کردم خواستم بفرمایید تا بدانم گناهان کبیره چیست؟ حضرت فرمود:

شرک به خدا

بزرگترین گناه کبیره شرک به خداست و مشرک محروم از بهشت است چنان که می‌فرماید: «هر که برای خدا شریک قائل شود خدا بهشت را بر او حرام گرداند و جایگاهش آتش دوزخ باشد» (سوره مائده _. ۷۲)

نا امیدی از رحمت خدا

بعد از شرک، ناامیدی از رحمت خداست و هر که ناامید باشد کافر است چنان که در قرآن می‌فرماید: «نومید مشوید از رحمت خدا همانا مایوس نمی‌شوند از رحمت خدا مگر کافران» (سوره یوسف - ۸۷)

ایمنی از آزمایش

بعد از آن ایمنی از آزمایش و مجازات است و کسی از آزمایش خداوند ایمن نمی‌شود مگر زیانکاران چنان که در قرآن می‌فرماید: «از مکر خدا ایمن نمی‌گردند مگر جماعت زیانکاران» (سوره اعراف - ۹۷) دیگری عاق پدر و مادر شدن است و خداوند عاق را جبار شقی نامیده‌ است چنانکه در آیه ۳۲ سوره مریم می‌فرماید: «و به نیکویی به مادر توصیه نمود و مرا ستمکار و شقی نگردانید»

قتل مومن

دیگری قتل مومن است بدون حکم شرعی و خداوند جایگاه قاتل را جهنم قرار داده چنان که می‌فرماید: «هر کس مومنی را به عمد بکشد مجازات او آتش جهنم است که در آن همیشه معذب خواهد بود و خدا بر او خشم و لعن کند و عذابی بسیار شدید برایش مهیا سازد» (سوره نسا - ۹۵)

تهمت

دیگری تهمت و نسبت زنا دادن به کسی است و هر که چنین تهمتی بزند و عده عذاب به او داده شده چنان که می‌فرماید: کسانی که به افراد با ایمان نسبت زنا داده‌اند در دنیا و آخرت ملعون خواهند بود و به عذاب سخت معذب خواهند شد» (سوره نور - ۲۳)

خوردن مال یتیم

دیگری خوردن اموال یتیم است که آن هم در آخرت جز عذاب ثمر دیگری ندارد چنان که خداوند می‌فرماید: «آنان که اموال یتیمان را به ستمگری می‌خورند در حقیقت آن‌ها در شکم خود آتش جهنم فرو می‌برند و به زودی در آتش افروخته خواهند افتاد» (سوره نسا - ۱۱)

فرار از جنگ

و دیگر فرار از جنگ است (که به دستور پیغمبر اسلام و یا امام و یا نائب خاص پیغمبر و امام واجب شده باشد) چنان که می‌فرماید: «هر که در روز جنگ فرار کرد همانا به طرف خشم و غضب خدا روی آورده و جایگاهش دوزخ که بدترین منزل است خواهد بود.»

خوردن ربا

و دیگری خوردن ربا است که خداوند در حق ربا خورندگان می‌فرماید: «آن کسانی که ربا می‌خورند مبعوث نمی‌شوند در قیامت از قبر‌های خود مگر مانند آن که شیطان ایشان را با مس کردن مخبط کرده»

ساحر و جادوگر

دیگری سحر و جادو کردن و یاد گرفتن و یاد دادن آن است و خدای متعال در مذمت ساحران فرموده: «و محققا می‌دانند که هر که سحر کند، در عالم آخرت هرگز بهره‌ای از بهشت نخواهد یافت».

زنا

دیگری زنا کردن است و خدای تعالی وعده عذاب به زنا کنندگان داده چنان که می‌فرماید: «هر که زنا کند کیفرش را خواهد دید و عذابش در قیامت مضاعف و دو چندان شود و با ذلت و خواری به جهنم جاوید و ملخد گردد» (سوره فرقان - ۶۸)

قسم ناحق

 دیگری قسم نا حق یاد کردن است. یاد کنندگان ناحق در آخرت بهره‌ای از رحمت الهی ندارند چنان که می‌فرماید: «آنان که عهده خدا و سوگند خود را به بهایی اندک بفروشد اینان را در آخرت بهره و نصیبی از رحمت خداوندی نیست».

خیانت

 دیگری خیانت به دین و مملکت و اموال و ناموس مردم است و خائن را نیز به کیفر اعمالش می‌رسانند چنان که می‌فرماید: «هر کس خیانت کند روز قیامت به کیفر آن خواهد رسید» (سوره آل عمران - ۱۵۵)

ندادن زکات

و دیگری ندادن زکات است و خدای تعالی در حق مانعین زکات فرموده: «روزی که آن طلا و ذخایرشان در آتش جهنم گداخته شود و پیشانی و پشت و پهلویشان را به تن داغ کنند» (سوره توبه - ۳۵)

شهادت دروغ و کتمانش

 دیگری شهادت دروغ و ناحق دادن است که در آیه ۷۲ سوره فرقان می‌فرماید: «.. هر کس به دروغ و ناحق شهادت دهد مومن نیست و مرتکب گناه کبیره شده‌است» دیگری کتمان شهادت است در جایی که آبرو و یا جان و یا اموال مومنی در معرض تلف و خطر باشد چنان که خدای متعال می‌فرماید: «شهادت را مخفی نکنید، زیرا هر کس شهادت را کتمان کند البته به قلب گناه کار است» (سوره بقره - ۲۸۳)

شراب خواری و ترک نماز

 دیگری شراب خوردن است و خدای تعالی نهی از خوردن شراب و مسکرات دیگر فرموده هم چنان که از بت پرستی نهی کرده است و دیگری ترک نماز است و رسول خدا در ذم تارک الصلوة فرمود: «هر کس عمداً نماز را ترک کند از امان و پناه رسول خدا خارج است».

نقض عهد و قطع رحم

 دیگری نقص عهد و قطع رحم کردن است و خداوند ناقض عهد و قاطع رحم را لعن کرده به قولش که می‌فرماید: «برای ایشان است لعن خدا و منزلگاه بد نصیب آنهاست» (سوره رعد - ۲۵) پس عمروبن عبید از خدمت آن حضرت خارج شد و سخت به خود می‌پیچید و گریه شدید می‌ کرد و می‌گفت: هلاک شد آن که به رای خود فتوی می‌دهد و خود را در فضیلت و علم برابر شما می‌داند.

فهرست گناهان کبیره از نظر سید عبدالحسین دستغیب

آیت الله سید عبدالحسین دستغیب شیرازی کتابی به نام گناهان کبیره دارد.

1.  نا امیدی از رحمت خدای تعالی
2.  ایمنی از مکر و عقاب خدا
3.  دروغ
4.   آدمکشی، کشتن کسی که خدایتعالی کشتن او را تحریم کرده و خونش را محترم دانسته مگر آن که جنبه قصاص و اجرای حدود الهی داشته باشد.
5.  عاق پدر و مادر شدن
6.  خوردن مال یتیم به ستم
7.  دروغ بستن به خدا و یا رسول خداو یا به اوصیاء او
8.   فرار از جنگ
9.  قطع رحم
10.  سحر و جادوگری
11.  زنا
12.  لواط
13.  دزدی
14.  نسبت زنا دادن به زنان پاکدامن
15.  کتمان شهادت
16.  شهادت به ناحق دادن
17.   شکستن عهد و پیمان
18.  و حیف در وصیت (که عبارت است از بیش از ثلث وصیت کردن)
19.  مصرف نوشیدنی‌های الکلی
20.   ربا خوردن
21.  سحت (یعنی بهای چیز‌های حرام و مزد کار‌های حرام)
22.   قمار
23.  خوردن گوشت مردار و خوک و خون و گوشت هر حیوانی که هنگام ذبح نام غیر خدا بر آن برده باشند، مگر آن که ضرورت خوردن این چند چیز را ایجاب کند.
24.  کم فروشی
25.   رفتن و مهاجرت به مکانی که در آن جا انجام وظایف دینی میسر نیست.
26.  ظالم را در ظلمش کمک کردن
27.  به کمک و پشتیبانی ظالم اعتماد داشتن
28.  حقوق دیگران را بدون هیچ عذری نگهداشتن
29.  قسم دروغ
30.  تکبر
31.  اسراف
32. خیانت در امانت
33.  غیبت
34.  سخن چینی
35.  سرگرمی به لهو و لعب
36.  سبک شمردن حج و بی اعتنائی به آن
37.   ترک نماز
38.   ندادن زکات
39.   اصرار بر گناهان کوچک
40.  استمنا