حضرت سیدالشهدا علیه السلام برای انتخاب فرد شایسته هشدار می‌دهند که از بدترین خصلت‌های حاکمان ترس از دشمنان، قساوت بر ضعیفان و بخل در صرف اموال است. «مناقب آل أبی طالب ج3 ص221»
حضرت امیر المؤمنین نیز در این زمینه می‌فرمایند: «اما بعد یکى از بندگان خداوند را بسوى شما فرستادم که به هنگام خوف (مردم از جنگ) خواب به چشم راه نمىدهد، در ساعات ترس و وحشت، از دشمن هراس نخواهد داشت و نسبت به بدکاران از شعله آتش سوزندهتر است. او «مالک بن حارث» از قبیله (مذحج) است. نهج البلاغه نامه38
و نیز حضرت امیر می‌فرماید: تساوى در بین آنها حتى در نگاههایت را مراعات کن، تا بزرگان کشور در حمایت بی دلیل تو طمع نورزند، و ضعفاء در انجام عدالت از تو مأیوس نشوند. نامه27 نهج البلاغه
امام صادق علیه السلام نیز درباره حاکم شایسته می‌فرماید: شایسته نیست که حکمرانان در سه امر کوتاهی کنند: در نگاهداری از مرزها، بررسی ستمها و ظلم‌ها و این که برای انجام امور افراد صالح را انتخاب کنند و نیز آن حضرت در بیانی دیگر می‌فرماید: برترین حکمرانان فردی که سه خصلت داشته باشد: مهربانی، جود و عدالت. «تحف العقول ص319»
امام صادق در بیانی دیگر برای حاکم شایسته می‌فرماید: خواص حاکم سه دسته اند. دسته ای که موافق با خیر هستند که این دسته هم برای خود و هم برای حاکم و هم برای مردم برکت هستند. دسته ای هستند که به دنبال حفظ آن چه در دست دارند هستند که این دسته نیز نه خوب و نه بد هستند و بلکه به بد بودن نزدیک هستند. طبقه ای نیز وجود دارد که همراه با شر هستند که هم برای خود و هم برای حاکم شوم و بد هستند. «تحف العقول ص320»
در بیانی دیگر امیر المؤمنین کلامی دارند که برای انتخاب اصلح می‌تواند راهنما باشد. حضرت می‌فرماید: «آنچه برای مردم می پسندی برای خود و خانواده ات نیز ببپسند و آن چه برای مردم دوست نداری برای خود و خانواده ات نیز دوست نداشته باش». «تحف العقول ص180»
امیرالمؤمنین در نامه‌ای که به مالک اشتر می‌نویسند و آن نامه عهد نامه حکومت داری است که نه تنها برای مسلمانان بلکه هر انسان آزاده‌ای می‌تواند از آن بهره ببرد. حضرت امیر می‌فرمایند: «خرابی زمین تنها به واسطه این است که صاحبان آن و کشاورزان بیچاره و فقیر می شوند و بیچارگی و فقر آن ها هم برای این است که حکمرانان خود به جمع کردن مال مشغول می شوند و نسبت به باقی ماندن حکومتشان بدگمان می شوند و از آن چه بر گذشتگان گذشته است عبرت نمی گیرند.
در قسمتی دیگر حضرت می‌فرماید: «سپس بدان براى زمامدار، خاصان و صاحب اسرارى است که خود خواه و دست درازند، و در داد و ستد، با مردم عدالت و انصاف را رعایت نمىکنند، ریشه ستم آنان را با قطع زمینه های آن از بیخ بر کن. «نامه امیر المومنین علیه السلام به مالک اشتر»