برگی از تاریخ/ سی‌ام ژانویه ۱۹۴۸ میلادی
مارتین لوترکینگ رهبر سیاهپوست «جنبش حقوق مدنی» ایالات متحده آمریکا در مبارزه علیه نژادپرستی علاوه بر تعالیم مسیح، از تعالیم مهاتما گاندی نیز بهره می‌برد. جالب اینکه گاندی خود در این راه متأثر از امام حسین(ع) بود.
عقیق: گاندی رهبر استقلال هند و ناجی این کشور از استعمار طولانی انگلستان، سی‌ام ژانویه 1948 به دست یک ناسیونالیست هندو که با تجزیه این شبه‌قاره مخالف بود، ترور شد. گاندی که هندی‌ها او را مهاتما (آموزگار بزرگ) می‌نامند، هنگام فوت 78 ساله بود.
به همین بهانه، بخش‌هایی از زندگی رهبر اسطوره‌ای هند مرور می‌کنیم.
موهنداس کرُمًچند گاندی در دوم اکتبر 1869 در پوربندر هند به دنیا آمد. پدرش کارمند دولت و مادرش زنی نجیب و فداکار بود. گاندی به پیروی از خانواده، به آیین هندو ـ بودایی گروید. گاندی تا زمان دانشگاه در هند بود و هنوز 13 سال بیشتر نداشت که ازدواج کرد. در حالی پا به نوزده سالگی گذاشت که با چهار فرزند راهی انگلستان شد و در رشته حقوق ادامه تحصیل داد. در بیست و چهار سالگی مدتی بعد از فوت مادرش به آفریقای جنوبی رفت و بعد از سه سال تجربه روزنامه‌نگاری و وکالت، با اندیشه مبارزه با ظلم و بی‌عدالتی به هند بازگشت. او در این دوران مقاله‌هایی درباره آنچه استعمار به جهان سوم تحمیل می‌کند، نوشت که باعث شد بارها به زندان برود و خشم استعمارگران اروپایی را برانگیزد.
گاندی سال 1921 رهبری کنگره ملی هند را به دست گرفت. او در این دوران توانست اندیشه مبارزه بدون سلاح خود را به مردمش بیاموزد و سلاح استقلال و خودکفایی در سایه حقیقت را به جامعه‌اش هدیه دهد. یک سال بعد اولین نشانه‌های اندیشه مبارزاتی خویش را که تحریم کالاهای خارجی بود، بروز داد و در برابر همه اتهاماتی که به او وارد بود، سکوت اختیار کرد و با در پیش گرفتن مقاومت منفی، به شش سال زندان محکوم شد.
از زمانی که وی مسئولیت رهبری نبرد برای آزادی و کنگره ملی هند در سال 1918 (1296) را به عهده گرفت، به عنوان نمادی ملی شناخته شد و میلیون‌ها نفر از مردم او را با لقب ماهاتما یا روح بزرگ یاد می‌کردند. هر چند که او از القاب افتخارآمیز بیزار بود؛ ولی امروز هم همگی او را با نام ماهاتما گاندی می‌شناسند. مردم هند از او با عنوان «پدر ملت» یا باپو (در هندی به معنای پدر) یاد می‌کنند. زادروز وی در هند به عنوان یک روز تعطیل ملی است و گاندی جایانتی نام دارد.
گاندی توانست سال 1947 با استفاده از شیوه ضدخشونت، نافرمانی مدنی استقلال هند را از بریتانیا بگیرد و سرانجام دست امپراتوری بریتانیا را از هند کوتاه کند. شیوه مقاومت آرام وی به مستعمرات دیگر هم نفوذ کرده و آنها را در راه استقلال میهن خود تشویق می‌کرد. اصل ساتیاگراهای گاندی روی بسیاری از فعالان آزادیخواه نظیر دکتر مارتین لوترکینگ، تنزین گیاتسو، لخ والسا، استفان بیکو، آنگ سان سو کی و نلسون ماندلا تأثیر گذاشت. فلسفه بی‌خشونتی گاندی که خود نام ساتیاگراها (در سانسکریت به معنای تلاش و کوشش برای رسیدن به حقیقت) در بسیاری از جنبش‌های مقاومت بدون خشونت در سراسر جهان تأثیر گذارده است.
گاندی چند بار هدف سوءقصد قرار گرفت که آخرین مورد آن موفق بود. روز سی‌ام ژانویه 1948، ناتورام قادسی، وی را که در هفتاد و نه سالگی و میان جمعیت عازم محل عبادت بود، هدف گلوله قرار داد و از پای درآورد. قاتل از ناسیونالیست‌های افراطی هندو بود که معتقد بود روابط گسترده با پاکستان به اقتدار هندوستان لطمه زده است. این هندوی افراطی فکر می‌کرد گاندی نسبت به مسلمانان به دلیل تئوری «وحدت روح» ادیان، بیش از حد تساهل و مدارا به خرج می‌دهد.
گاندی در یکی از سخنان خود گفته بود: «من برای مردم هند چیز تازه‌ای نیاورده‌ام، فقط نتیجه‌ای را که از مطالعات و تحقیقاتم درباره تاریخ زندگی قهرمانان کربلا به دست آورده‌ام، ارمغان ملت هند کردم، اگر بخواهیم هند را نجات دهیم، واجب است همان راهی را بپیماییم که حسین بن علی پیمود.»
منبع:فارس