وقتی که روح مانع بهبودی جسم می‌شود؛
عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی به تشریح جایگاه دعا در درمان بیماری‌های جسمی پرداخت و عنوان کرد: گاهی علل خوب نشدن در ذهن بیمار است و بیمار از خوب نشدن فایده می‌برد
عقیق: مفتون، عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی در گفت‌‌و‌گو با ایکنا به تشریح جایگاه دعا در درمان و مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد پرداخت و گفت: ما معتقد هستیم دعا بر روی جسم تأثیر دارد، البته بخشی از تأثیر دعا توسط روح و روان بر جسم است چرا که موانع بهبودی گاهی واقعاً بر روی روح و روان فرد است اما بخش قابل توجهی هم بر روی جسم تأثیر می‌گذارد.
وی ادامه داد: وقتی در مفاتیح می‌خوانیم که برای درد دندان، درد دل و ... دعا و یا آیه خاصی توصیه شده است، به غیر از بُعد روحی و روانی واقعاً این دعا بر روی التهابی که موجب درد شده تأثیر می‌گذارد.
این پزشک با عنوان کردن این مطلب که باور به ارتباط روح و جسم، به رایج‌تر شدن دعادرمانی منجر خواهد شد، گفت: ارتباط روح و جسم ممکن است برای من که پزشک هستم بسیار بدیهی باشد اما برای عده‌ای هنوز مشخص نیست که روح و جسم ارتباط تنگاتنگی دارند و بر هم تأثیر متقابل می‌گذارند.
وی تصریح کرد: نشان دادن اینکه چه قدر جسم متغییر و ناپایدار است، چه قدر به روح وابسته است و بُعد روح، روان و ذهن ما چه قدر می‌تواند بر روی جسم خودمان و دیگران تأثیر بگذارد در استفاده از دعا برای درمان می‌تواند مؤثر باشد.
گاهی علل خوب نشدن در ذهن بیمار است و بیمار از خوب نشدن فایده می‌برد
مفتون در ادامه به بیان شواهد علمی در خصوص تأثیرگذاری روح بر جسم پرداخت و گفت: شواهد علمی وجود دارد که چه قدر روح ما بر جسممان و ذهن دیگران بر جسم ما تأثیر می‌گذارد. گاهی علل خوب نشدن در ذهن بیمار است و بیمار از این خوب نشدن فایده‌‌‌هایی می‌برد اما به حدی این فایده‌ها ناآگاهانه است که خود بیمار هم نمی‌داند که این منافعی که در ذهنش طراحی کرده مانع خوب شدنش می‌شود.
وی در پاسخ به این سؤال که سهم مسلمانان از تحقیقات علمی گسترده‌ای که در خصوص تأثیر دعا وجود دارد چه قدر است؟ گفت: این تحقیق‌ها توسط افراد متدین صورت می‌گیرد اما آنها مسلمان نیستند. وقتی واژه intercessory prayer به معنی دعادرمانی را در اینترنت جست‌و‌جو می‌کنیم می‌بینیم که پزشکان خاصی در دنیا در این زمینه کار و در خصوص درمان بیماران با کلمه تحقیق کرده‌اند؛ وقتی با نوشته‌های این افراد آشنا می‌شویم می‌بینیم که افرادی مذهبی هستند اما مسیحی. البته در جامعه خود این محققان نیز افرادی وجود دارند که این نظریه‌ها را نقد می‌کنند.
تلاش‌های صورت گرفته در جهان مبتنی بر این است که «مکانیسم اثر دعا» پیدا شود
این عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی با اشاره به اینکه تلاش‌های صورت گرفته در جهان مبتنی بر این است که «مکانیسم اثر دعا» پیدا شود، گفت: اما در ایران اگر بخواهیم یک پروپوزال در این خصوص ارائه دهیم آن هم به عنوان بزرگ‌ترین کشور شیعه جهان که منابعی غنی از دعا داریم اولین کسانی که مخالفت می‌کنند گروه‌هایی از افراد مذهبی هستند، چرا که فکر می‌کنند مذهب باید دست نخورده باقی بماند و نباید به حریم مذهب تعدی کرد (تحقیق علمی در این زمینه را شکستن حریم مذهب می‌دانند.)
مرکز تحقیقاتی در کشور با محوریت موضوع دعا و مذهب راه‌اندازی شود
وی ادامه داد: حتی برخی از مذهبی‌ها در دانشگاه‌ها بر روی پذیرش پروپوزال‌هایی در خصوص دعا مقاومت می‌کنند، اما من معتقد هستم لازم است یک مرکز تحقیقاتی در کشور با محوریت موضوع دعا و مذهب راه‌اندازی کنیم چرا که هر زمان بخواهیم در این زمینه‌ها پروپوزال ارائه کنیم باید به نحوی پروپوزال‌ها مربوط به موضوع پروژهشگاه‌هایی باشد که قرار است از پژوهش حمایت کنند.
مفتون عنوان کرد: می‌توانم چندین مرکز را نام ببرم که در ابتدا با اشتیاق اعلام کردند که علاقه‌مند به دریافت پروپوزال‌های تحقیقی هستند اما پس از ارائه به حدی درگیر سیر اداری شده و در نهایت یا تصویب نشده و یا به دلیل تغییر مدیر و یا بهانه‌تراشی‌ها موفق به اجرای تحقیق نشده‌ایم و کارها در حد پروپوزال باقی مانده است.
وی اعلام کرد: ما تنها موفق به اجرای پروژه‌های تحقیقاتی شده‌ایم که حیطه آنها محدود بوده و در مرکز پژوهش‌های خودمان و با هزینه‌های خودمان انجام داد‌ه‌ایم. ما می‌توانیم از دعاها و احادیث معتبر در این حوزه استفاده کنیم؛ حداقل می‌توان تحقیقات را از اینجاها شروع کرد و اگر کسی وسع و اجازه این کار داشته باشد و اجرا کند اتفاق بزرگی در حوزه اسلام و شیعه رخ می‌دهد.
به پتانسیل‌های خود توجه نمی‌کنیم چون شبیه پتانسیل‌های خارجی نیست
عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی به انتقاد از عملکرد دانشگاه‌ها در حوزه‌های پژوهشی پرداخت و گفت: ما آنقدر مقلد هستیم که فکر می‌کنیم باید مقاله‌های ISI چاپ کنیم و مجله‌های علمی‌مان را شبیه مجله‌های کشورهای دیگر انتشار دهیم؛ هنوز به خودکفایی و خودباوری علمی نرسیده‌ایم که بپذیریم خودمان هم مباحثی برای پژوهش داریم و به بسیاری از پتانسیل‌های خود توجه نمی‌کنیم چون شبیه پتانسیل‌های خارجی نیست.
از دعانویسی تا دعادرمانی/ فقط پزشکان وارد شوند
وی در پاسخ به این سؤال که آیا مسئله دعانویسی و جادو کردن به این عنوان باعث نشده نگاه مثبتی به این علم وجود نداشته باشد، عنوان کرد: هر کسی نباید اجازه این کار را داشته باشد و ما که وارد این حوزه شده‌ایم به این دلیل است که پزشک هستیم و صلاح بر این است که کسی که اجازه درمان دارد وارد حوزه دعادرمانی شود و آموزش‌های لازم را دریافت کند و نه هر کسی.
این پزشک ادامه داد: بر همین اساس است که تیم‌ها و گروه‌های ما فقط به پزشکان و درمانگرها در خصوص دعادرمانی آموزش می‌دهند، مگر اینکه کسی برای خود مراقبتی بخواهد این علم را بیاموزد و اجازه طبابت برای دیگران را هم نداشته باشد.
وی تصریح کرد: ما به صلاح جامعه نمی‌دانیم که هر فردی وارد این حوزه شود. چرا که برخی از این مبحث سوء استفاده کرده‌اند همچنان که در خود قرآن هم آمده است که عده‌ای از قدرت‌هایی استفاده می‌کنند تا بین زن و مرد اختلاف بیندازند. یعنی واقعاً می‌شود از دعا در حوزه منفی نیز استفاده کرد و چون این امکان وجود دارد شفاف کردن این دو مبحث و تعیین کردن شخصی که صالح باشد و بخواهد وارد این حوزه شود بسیار مهم است.
عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی در پایان سخنانش با تأکید بر اینکه پایه و اساس دعادرمانی قرآن است، گفت: به لحاظ ساختاری محلی را نداریم که مشخص باشد فردی که می‌خواهد در حوزه دعادرمانی آموزش ببیند یا درمان دریافت کند باید به کجا مراجعه کند و در این خصوص نیازمند اطلاع‌رسانی هستیم.