عقیق: واژه شیعه در کتابهاى لغت به معنى پیرو، هوادار، حزب و دسته آمده است.این کلمه به همراه مشتقاتش هشت بار در قرآن در معانى لغویش به کار رفته و خداى متعال حضرت ابراهیم خلیل را از پیروان حضرت نوح معرفى کرده و مى‌فرماید: «و انّ منْ شیعته لابراهیم، إذْ جاءَ ربّه بقلب سلیم».

شیعه در اصطلاح به پیروان حضرت امیر(علیه السلام) و اهل بیت پیامبر اطلاق مى‌شود. در نیمه نخست قرن اوّل از پیروان و هواداران حضرت على(علیه السلام) با عنوان شیعة علیّ(علیه السلام)یاد مى‌شد و این لفظ در مقابل شیعة عثمان بود که به طرفداران عثمان اطلاق مى‌شد. در أشعار و رجزهاى جنگ جمل و صفین اصطلاح «أنا على دین علىّ(علیه السلام)» و «أنا على دین عثمان» نیز به کار رفته است. کم کم در طول تاریخ لفظ شیعه با پیروان حضرت امیر(علیه السلام)مترادف گردید و واژه عثمانیّه بر هواداران عثمان و امویان اطلاق گردید.

همچنین یکى از قدیمى‌ترین تعاریف در باب شیعه، تعریف ابان بن تغلب (م 141هـ) است. وى از مشاهیر علماى امامیّه است که در برخى از دانش‌هاى زمان خود عالمى معروف بوده است. وى امام سجاد، امام باقر و امام صادق را درک کرده و از آنان احادیث بسیارى شنیده است. هر دو گروه شیعه و سنّى ابان را راوى موثقى در حدیث دانسته و از او به نیکى یاد کرده اند. او در زمان امام صادق از دنیا رفت، و وفاتش سبب تألم عمیق امام شد.ابان در تعریف شیعه نوشته اشت: شیعیان کسانى هستند که اگر در سنّت رسول خدا اختلاف گردید، به قول حضرت امیر(علیه السلام) تمسک کرده و آنرا حجت مى‌دانند و اگر در دیدگاه حضرت على(علیه السلام)اختلافى صورت گرفت، قول جعفر بن محمد(علیه السلام) را حجت مى دانند.

هر چند این تعریف کامل و مانع و جامع نیست و شیعیان قول تمام امامان معصوم را حجت می‌دانند اما به هر حال گوشه‌ای از تعریف شیعه از نگاه یکی از علما را نشان می‌دهد.

کتاب شیعه در تاریخ علاوه بر پرداختن به مبانی اعتقادی شیعیان نگاهی عمیق به تاریخ شیعیان و تاثیرگذاری آنها در گذر زمان دارد. این کتاب در سه بخش کلی و چند فصل جزئی تنظیم شده که بخش یکم آن به مبانی اعتقادی و اندیشه تشیع، بخش دوم به تاریخ تشیع در دوره امامان معصوم(ع) و بخش سوم آن نیز به خاندان(ع) و دولت‌های شیعی می‌پردازد که چینش و تنظیم فصل‌های بخش اخیر براساس تاریخ ظهور دولت‌های مذکور در عرصه‌ سیاسی و زمان تشکیل کانون سیاسی آنها بوده است.

نویسنده در مقدمه درباره انگیزه واقعی تدوین این کتاب می‌نویسد: افزون بر رفع نیاز دانشجویان و پژوهشگران این حوزه، به مدد بهره‌گیری از منابع و مآخذ، پژوهشی‌ها، مقالات و مطالعات نوین، مبانی و مفاهیم اساسی تشیع، درصدد تبیین و معرفی و چگونگی پیداش و ظهور تاریخی این مذهب بودم و از سوی دیگر سیر تکوینی خیزش‌ها، قیام‌ها، دولت‌ها و خاندان‌های مهم شیعی در دنیای اسلام در کتاب بررسی شده است. 

همچنین نویسنده بر آن بوده است تا در پژوهش علمی نشان دهد که تاریخ شیعه یک سده در رقابت‌های سیاسی یا تحرکات نظامی خلاصه نمی‌شود... .

بخش اول این کتاب در سه بخش به مبانی اعتقادی و اندیشه شیعه می‌پردازد: کلیات، پیدایش تشیع، تشیع در دوره خلفای سه گانه.

بخش دوم در دوازده فصل به تشیع در دوره حضور امامان معصوم(ع) می‌پردازد و نویسنده در این بخش زندگی و زمانه امامان معصوم(ع) را بیان می‌کند و به اوضاع تشیع و حوادث مهم هر دوره می‌پردازد.

در فصل سوم هم به  اوضاع حاکمیت دولت‌ها و خاندان‌های شیعی در پانزده فصل بیان می‌شود. دولت ادریسیان، دولت علویان طبرستان، دولت‌های قرمطی و اسماعیلی، زیدیان یمن، دولت حمدانی، دولت آل بویه، حکومت بنی مزید، حکومت بنی حمود دراندلس. حکومت سربداران خراسان، حکومت مرعشیان مازندران، دولت صفویه، حکومت عادلشاهیان، حکومت قطب شاهیان و حکومت نظام شاهیان.

دفتر نشر معارف این کتاب را در 472 صفحه، تیراژ 2000 نسخه، قطع وزیری و با قیمت 8000 تومان روانه بازار کتاب کرده است.

منبع: خبرگزاری فارس

کد خبرنگار 211007