آئین‌هایی همچون رفت و روب مساجد، سحرخوانی و شیپورنوازی متصدیان حمام در هنگام سحر از جمله رسوم کهن مردم کرمانشاه در ماه رمضان است که هرکدام به فراخور نیاز به بخشی از فرهنگ رمضان در این منطقه تبدیل شده‌اند.
در روزهای انتهایی ماه شعبان نخستین رسم کرمانشاهیان با حضور مردم در مناطق مرتفع شهر برای دیدن هلال ماه رمضان انجام می‌شد که با توجه به کوهستانی بودن این منطقه مردم به کوه پراو در شمال شهر، تپه‌های سراب قنبر و مناطق مرتفع در میان محدوده شهر همچون پارک شیرین یا تپه فتحعلی خان می‌رفتند تا با چشم خود هلال ماه جدید را دیده و بشارت آغاز ماه مبارک رمضان را به همشهریان اطلاع دهند.
یک پژوهشگر کرمانشاهی در رابطه با آئین‌های مردم این منطقه در ماه رمضان می‌گوید: از دیرباز مردم کرمانشاه ماه‌های شوال و شعبان را دو چشمه جوشان برای شست‌وشو جهت آمادگی برای ماه مبارک رمضان می‌دانستند و برای شروع این ماه انتظار می‌کشیدند.
اردشیر کشاورز می‌افزاید: با توجه به اینکه در گذشته ابزار و امکاناتی برای اطلاع مردم از زمان سحر و افطار وجود نداشت، ارتش به منظور آگاهی مردم از این اوقات توپ‌هایی از باروت را در تپه فتحعلی‌خان مستقر کرده و با شلیک آن مردم را از زمان افطار و سحر آگاه می‌کردند.
کشاورز افزود: در گذشته همچنین افرادی به نام سحرخوان با نواختن شیپور و خواندن دعا مردم را از زمان سحر و افطار مطلع می‌کردند و متصدیان حمام‌ها نیز با نواختن شیپور به صورت هماهنگ وظیفه بیدار کردن مردم به هنگام سحر را بر عهده داشتند.
سفره رمضان در کرمانشاه
سفره رمضان در منطقه غرب کشور و به‌ویژه کرمانشاه یکی از متنوع‌ترین سفره‌های غذایی اقوام سرزمین ایران است که وجود غذاهایی همچون آش عباسعلی، حلیم کرمانشاهی، آش ترخینه، خورشت خلال، سیب پلو، هریسه، خوراک چنگال، شیر برنج، کوفته و شله‌زرد بر کیفیت و غنای آن افزوده است.
این پژوهشگر کرمانشاهی در رابطه با سفره‌های مردم کرمانشاه در ماه مبارک رمضان می‌گوید: مردم استان کرمانشاه در گذشته ماه رمضان را فرصتی برای درک مستمندان و فقر ملموس در جامعه و نه تنها نخوردن و نیاشامیدن بلکه تطهیر نفس می‌دانستند و اکنون نیز اینچنین است.
کشاورز با اشاره به اینکه مردم کرمانشاه در سفره‌های افطار خود بیشتر از حبوبات استفاده می‌کردند بیان می‌کند: مردم بیشتر از مواد غذایی استفاده می‌کردند که مغذی بوده و توان ایستایی روزه‌دار را حفظ کند و بنابراین در سفره‌های خود بیشتر حلیم، عدسی و هریسه که غذایی ترکیبی از گوشت و حبوبات است را مورد استفاده قرار می‌دادند.
این پژوهشگر کرمانشاهی در رابطه با سفره‌های مردم کرمانشاه در ماه مبارک رمضان گفت: مردم استان کرمانشاه ماه رمضان را فرصتی برای درک مستمندان و فقر ملموس در جامعه و نه تنها نخوردن و نیاشامیدن بلکه تطهیر نفس می‌دانستند و اکنون نیز اینچنین است.
شاید بتوان آش عباسعلی کرمانشاه را مشهورترین و مهمترین غذای حاضر در سفره مردم این منطقه در ماه رمضان دانست زیرا با آغاز ماه رمضان بساط پخت و فروش آش عباسعلی در بسیاری از نقاط کرمانشاه رونق می‌گیرد
در تاریخچه این آش بیان شده که در گذشته آشپز متدین و ماهری به نام عباسعلی نذر می‌کند که هر شب در مسجد به مردم آشی ویژه بدهد تا آنها روزه خود را با آن آش افطار کنند و در این آش از گوشت، نخود، لوبیا، عدس، پوره گندم، سبزیجات معطر، روغن کرمانشاهی و ادویه‌جات استفاده می‌کرد که مزه‌ای منحصر به فرد به آن می‌داد.
امروزه نیز این آش به نام عباسعلی معروف شده است که با گذشت بیش از دو قرن از دوران عباسعلی در هر ماه رمضان بر سر سفره‌های افطاری کرمانشاهیان قرار می‌گیرد و یاد و خاطره این آشپز نیکوکار همواره در کرمانشاه وجود دارد.
ماه رمضان، ماه قرب الهی
کشاورز در رابطه با نحوه فطریه دادن مردم کرمانشاه می‌گوید: در دوران‌های گذشته مردم کرمانشاه فطریه را در حد توانایی و استطاعت مالی واجب می‌دانستند و پیرو روحانی محل بودند و فطریه را به خانواده‌های بی‌بضاعت مورد شناخت اهدا می‌کردند
این پژوهشگر کرمانشاهی حضور مردم در مساجد را در این ماه بسیار با شکوه دانسته و اظهار می‌کند: در زمانی که جوامع بسیار بسته بوده و هیچ منبع اطلاعاتی وجود نداشت مردم مساجد را محلی امن برای مشاوره‌ها و گفتمان‌ها می‌دانستند و از حضور روحانیون در مساجد استفاده می‌کردند.
وی با اشاره به اینکه محبت ماه مبارک رمضان در وجود انسان‌ها به ویژه مردم کرمانشاه نهادینه شده است بیان می‌کند: ماه مبارک رمضان ماه تطهیری روح و روان است و باید آنچنان که جسم خود را تزکیه می‌کنیم روح را از آلایش‌ها تزکیه کنیم و به قرب الهی برسیم.
منبع:تسنیم
211008