عقیق: حجت‌الاسلام والمسلمین موسي قرباني كه اين روزها در سرزمين وحي حضور دارد به مسافران سرزمين وحي توصيه‌هاي ارائه كرد و از آن‌ها خواست حتما قبل از تشرف به عمره اين مطالب را بخوانند.
با توجه به تعميرات خانه خدا و كوتاه شدن زمان عمره مناسب است زائران خانه خدا بمنظور استفاده بهتر از اين سفر معنوي با اطلاعات كافي پا به سرزمين وحي بگذارند.
اينجانب از يك ماه گذشته كه كنار خانه خدا هستم و با توجه به اشرافي كه از قبل داشته ام اطلاعات جامعي از زمان مناسبِ حضور در حرم، وقت مناسب انجام اعمالِ عمره، مكان مناسب نماز در حرم، محل مناسب ورود و… جمع آوري كرده ام كه دانستن آن براي كساني كه قصد حد اكثر استفاده از اين سفر معنوي دارند مفيد است.
با توجه به حضور و مسؤليّت حقير در بعثة رهبري در مكّه شاهد برخي اعتراضات بودم كه دقيقا ناشي از مسائلي است كه به آن اشاره كردم و پيرامون آن توضيح خواهم داد، حتّي يكي از زائرين كه سنّ زيادي نيز نداشت به شدّت اعتراض داشت و مي‌گفت بايد بطور دقيق اطلاع رساني مي كردند و اگر از تعميرات مسجد الحرام اطلاع مي‌داشت به عمره نمي آمد.
آنچه از زائرين معترض در خصوص طولاني بودن مسير پياده روي از ايستگاه اتوبوس تا مسجد الحرام شنيدم و آنچه در مورد زائرينِ مسّن يا مريض و به عبارت ديگر ويلچري و به تعبير فقهاء «معذورين» ديده ام اينجانب را وادار به توضيح در موارد زير كرد:
زمان مناسب انجام اعمال عمره
در حال حاضر تقريبا تمام كاروانها ساعت ۱۹ از مسجد شجره به طرف مكه حركت مي كنند و بطور متوسط پنج ساعت راه تا مكه دارند ولي گاهي به دلائل مختلف بيشتر در راه هستند تقريبا از ساعت يك بعد از نصف شب اطراف خانه كعبه شلوغ است ولي در عين حال بهترين وقت براي طواف و اعمال عمره از ساعت يك بعد از نصف شب تا ساعت پنج صبح است و در صورتي مي‌توان در اين ساعات اعمال را به پايان رساند كه قبل از ساعت دو به مسجد الحرام برسند و گرنه چون يك ساعت قبل از نماز صبح (ساعت ۵) صفوف نماز بسته مي شود طواف و مخصوصا نماز طواف با مشكل مواجه مي شود لذا اگر به هر دليل قبل از ساعت ۲ موفق به رفتن به حرم نشوند بهتر است شب را استراحت كرده و بعد از نماز صبح عازم حرم شوند
طواف معذورين در طبقه فوقاني سازه جديد
برخي از فقهاء مثل آيت الله سيستاني و مقام معظم رهبري طواف از طبقة فوقاني را كافي نمي دانند ولي برخي مراجع مثل آيت الله مكارم طواف و نماز از طبقة فوقاني سازه جديد را كافي مي داند و اين مطلب بايد مورد توجّه كساني كه با ويلچر طواف مي‌كنند باشد چون مأمورين از تردد ويلچر در قسمت همكف مسجدالحرام ممانعت مي كنند و نكته مهم اين است كه چون اكثر علما سعي از طبقه فوقاني صفا و مروه را جايز نمي‌دانند اين افراد پايد پس از انجام طواف به طبقة همكف صفا و مروه بيايند كه متأسفانه تا كنون افراد زيادي از طبقة فوقاني صفا رفته اند و مجبور به تكرار اعمال خود شده اند
زمان مناسب براي حضور در مسجدالحرام
بهترين زمان مناسب براي حضور در مسجدالحرام وقت نماز است كه از فيض نماز جماعت نيز بهره برده شود و براي اين امر لازم است قبل از ساعت پنج صبح، دوازده ظهر و پنج عصر در مسجد حضور پيدا كنند تا بتوانند از فيض انتظار نماز و جماعت برخوردار شوند متأسفانه برخي هموطنان ساعت ۱۰ شب به حرم رفته و از اين فيوضات محروم مي‌شوند.
محل ايستادن امام جماعت مسجد النبي
امام جماعت مسجدالحرام نماز صبح و مغرب و عشاء را در خلف مقام ابراهيم مي‌ايستد و نماز عصر بين خانة خدا و مقام ابراهيم در ساية خانة خدا مي‌ايستد ولي نماز ظهر را مقابل حجر الاسود زير قسمت مسقف اقامه مي‌نمايد كه در نماز ظهر ايستادن در قسمت همكف و بدون سقف اطراف خانة كعبه جلوتر از امام جماعت است و نماز گزاران بايد به اين نكته توجّه كنند.
محل نماز جماعت بانوان در مسجد الحرام
متأسفانه هنگام نماز بانوان را از قسمت غير مسقف مسجد الحرام بيرون مي‌كنند لذا بايد به قسمت زير زميني يا طبقات مختلف قسمتهاي مسقف مسجد بروند و چون بيش از حدَ شلوغ مي‌شود لازم است زودتر به محلَ هايِ فوق بروند تا جاي مناسب براي نماز را انتخاب كنند.
سجده بر فرش در مسجدالحرام
بر خلاف مسجدالنبي در مسجدالحرام قسمت هاي سنگ فرش و بدون فرش فراوان است لذا نمازگزاران بايد توجّه كنند كه در قسمتي به نماز بايستند كه امكان سجده بر سنگ وجود داشته باشد و در مسجدالحرام سجده بر فرش حتما مشكل شرعي دارد ولي در مدينه اين امكان كمتر است و گاهي به جهت ناچاري سجده بر فرش بدون اشكال است.
نماز قصر يا اتمام در مكه و مدينه
اصل در نماز مسافر شكسته خواندن نماز است ولي برخي از فقهاء در حرمين شريفين و مكه و مدينه به نماز گزار اختيار كامل خواندن نماز را مي‌دهند و با توجه به اختلاف فتاوائي كه وجود دارد پيشنهاد مي شود زائرين در حرمين خصوصا هنگام جماعت نماز را تمام و در غير حرمين نماز را شكسته بخوانند و اين موضوع بجز آيت الله شبيري زنجاني كه حتّي در حرمين هم نماز را شكسته مي‌دانند با فتاويِ اكثريت قريب به اتفاق فقهاء مطابقت دارد.
زيارت دوره در مكه روزهاي اول ماه
با توجه به اينكه عمره در هر ماه قمري مستحب است چنانچه افرادي روزهاي آخر ماه اعمال عمره را انجام داده باشند و بخواهند روزهاي اول ماه بعدي زيارت دوره را انجام دهند چون بايد از شهر مكه و حرم خارج شوند بايد حتما با احرام باز گردند و نمي‌توانند بدون احرام وارد مكه شوند لذا لازم است اين افراد آن قسمت از زيارت دوره كه مستلزم خروج از مكّه و حرم نيست را انجام دهند تا مرتكب فعل حرام نشوند.
زمان باز شدن قبرستان بقیع به روي زائرين
قبرستان بقيع هر روز بعد از نماز صبح و نماز ظهر برايِ مدتِّ كوتاهي به روي زائرين باز مي‌شود و با توجّه به محدوديّت زمان مناسب است زائرين تعجيل نمايند ضمنا از برخي اقداماتي كه موجب اذيت و آزار آنان توسط مأمورين خواهد شد پرهيز كنند.
زمان باز شدن قسمت اصلي مسجد النبي به روي بانوان
قسمت هائي از مسجد النبي براي اقامه نماز در تمام وقت ها به رويِ بانوان باز است امّا قسمت اصلي مسجد كه فضيلت بيشتري دارد تنها بعد از نماز صبح تا ساعت ۱۱ و بعد از نماز ظهر تا قبل از نماز عصر و بعد از نماز عشاء از حدود ساعت ۸ شب تا نيمه‌هاي شب به روي خانمها باز است و مي توانند از اين فرصتها استفاده كنند.
اميدوارم با اين اطلاعات توانسته باشم به استفاده بهتر زائرين خانه خدا از اين سفر معنوي كرده باشم و از همة عزيزان التماس دعا دارم.
براي حضور در حرم نبوي چه برنامه‌اي داشته باشيم؟
يكي از دغدغه‌هاي كه زائران عزيز در سفر به سرزمين وحي دارند اين است كه چگونه مي‌شود از فرصت اندك بهترين بهره را برد كه يكي از كارشناسان مذهبي شركت در پنج وعده نماز حرم نبوي و مكي را بهترين زمان براي دعا و مناجات به زائران توصيه مي‌كند.
گاهي برخي با اينكه بارها تجربه سفر به عمره را دارند اما از اين سفر به خوبي و به درستي بهره نمي‌گيرند و با گذشت زمان و پايان يافتن سفر حسرت آن را در دل حفظ مي‌كنند.
اين كارشناس مذهبي ادامه داد: به نظر مي‌رسد زائران عزيز به خصوص كساني كه براي نخستين بار به اين سفر مي‌ايند بايد مديريت زمان داشته باشند و زمان‌هاي خود را مديريت كنند كه چه زمان در حرم و مناجات بپردازند و چه زمان‌ها را به ساير فعاليت‌هايشان اختصاص دهند.
وي با بيان اينكه بنده مخالف خريد و سوغات زائران نيستم، اظهار كرد: زائران عزيز بايد توجه داشته باشند كه با چه هدفي به اين سرزمين آمده‌اند و چگونه بايد از اين فرصت بهره بگيرند؟ بنابراين حضور در مسجدالنبي و قبور ائمه بقيع عليهم السلام براي زائران بايد در اولويت قرار گيرد.
آقاي قرباني گفت: بر اساس تجربه‌اي كه خود بنده در اين زمينه داشتم و همچنين طبق روايات تصريح شده در اين زمينه زائراني كه در شهر مدينه منوره هستند حتما برنامه‌ريزي خود را به گونه‌اي انجام دهند كه در پنج وعده نماز جماعت به مسجدالنبي بروند و نمازهاي خود را به جماعت بخوانند زيرا يكي از بهترين فضيلت‌ها حضور در نماز جماعت مسجدالنبي و اقامه نماز در اين مكان مقدس است.
وي با انتقاد از بي‌برنامگي برخي از زائران گفت: متاسفانه گاهي مشاهده شده است كه برخي زائران از ابتداي شب تا صبح در حرم نبوي حضور مي‌يابند و در زمان‌هاي نماز به اين مكان مقدس نمي‌روند كه اين خسران است.
اين كارشناس مذهبي تصريح كرد: از اين عزيزان مي‌خواهم كه قدر اين فرصتها را بدانند و حتما از آن به خوبي بهره بگيرند نگذارند اين فرصت مغتنم براحتي از دست برود. بدانيد در مدينه منوره شما نزديك‌ترين راه‌ها را به حرم نبوي داريد زيرا بيشترين فضيلت را در اقامه نماز در اين مكان مقدس داريم.
وي افزود: زائران عزيز تاكيد مي‌كنم عبادت و راز و نياز با خدا را در وعده‌هاي پنج گانه نماز از دست ندهيد و حتما در اين مدت حضور به اين مكان مقدس برويد و به عبادت بپردازيد.
اين نماينده سابق مجلس شوراي اسلامي ادامه داد: حتي اين برنامه‌ريزي زائران در مكه مكرمه هم مي‌تواند ادامه داشته باشد؛ اما با توجه به دوري اقامتگاه‌هاي زائران عزيز در مكه مكرمه، توصيه مي‌شود اين عزيزان در نماز صبح، ظهر و مغرب، حتما نيم ساعت قبل از اقامه نماز به مسجدالحرام بروند و به عبادت بپردازند و پس از اقامه نماز جماعت به اقامتگاه‌هاي خود برگردند.
وي يادآور شد: البته توصيه مي‌شود كه زائران عزيز در مكه مكرمه پس از اقامه نماز مغرب در مسجدالحرام بمانند و تا نماز عشاء به قرائت قرآن كريم بپردازند و پس از اقامه نماز، آنگاه به محل اقامت خود بروند.
منبع:حج
211008
اقای قربانی بهتر است مسئله را از دفتر قم اقای سیستانی حجه الاسلام اقای هاشمی0537741415 و یا از شماره 09123867176استاد مهدی دقیقی سوال کنند.