- سؤال:
در مورد تعداد یاران امام زمان (عج) و محل سکونت آنها چه روایاتی نقل شده است؟
- پاسخ:
یاران امام عصر به چند گروه تقسیم می‌شوند،
1. یارانی که حضرت مهدی علیه‌السلام نهضت خود را با آنان آغاز می‌کند؛
2. یارانی که به برکت قدوم بقیه الله علیه السلام از قبرها برمی‌خیزند؛
3. یارانی که همراه حضرت عیسی علیه السلام از آسمان فرود می‌آیند.
گروه اول 313 نفر هستند. روایات، در مورد محل سکونت این گروه و تعداد افرادی که از هر منطقه به یاری امام زمان می‌آیند، چند دسته‌اند.
امام صادق علیه‌السلام به تقاضای ابوبصیر، محل سکونت یاران امام موعود و تعداد آنها از هر منطقه را بدین شرح بیان فرمود:
1. اسوان، 1 نفر؛
2. اصحاب کهف،7 نفر؛
3. اصطخر، 2 نفر؛
4. اهواز، 2 نفر؛
5. باغه، 1 نفر؛
6. بافاد، 1 نفر؛
7. بدا، 1 نفر؛
8. بدو، 1 نفر؛
9. برید،2 نفر؛
10.بصره، 3 نفر؛
11. بلبیس، 1 نفر؛
12. بیرم، 1 نفر؛
13. بیروت، 9 نفر؛
14. جابروان، 3 نفر؛
15. جبل غرر، 8 نفر؛
16. جرجان، 16 نفر؛
17. جوقان، 1 نفر؛
18. حار، 1 نفر؛
19. حران، 1 نفر؛
20. حلب، 3 نفر؛
21. حلوان، 2 نفر؛
22. حیوان، 1 نفر؛
23. خلاط، 1 نفر؛
24. خیبر، 1 نفر؛
25. دلیله، 1 نفر؛
26. دمیاط، 1 نفر؛
27. دیلم، 4 نفر؛
28. رافقه، 2 نفر؛
29. رقه، 3 نفر؛
30. ری، 3 نفر؛
31. ری، 1 نفر؛
32. سجستان، 3 نفر؛
33. سلیمه، 5 نفر؛
۳۴. سمند، ۴ نفر؛
۳۵. سنجار، ۴ نفر؛
۳۶. سیمسیاط، ۱ نفر؛
۳۷. سیراف (شیراز)، ۱ نفر؛
۳۸. صامغان، ۲ نفر؛
۳۹. صنعاء، ۲ نفر؛
۴۰. صیدائیل، ۱ نفر؛
۴۱. طازبند شرقی، ۱ نفر؛
۴۲. طالقان، ۲۴ نفر؛
۴۳. طالقان،1 نفر؛
44. طبرستان، 9 نفر؛
45. طبریه، 1 نفر؛
۴۶. طرابلس، ۲ نفر؛
۴۷. طوس، ۵ نفر؛
۴۸. طهر، ۱ نفر؛
۴۹. عبثه، ا نفر؛
۵۰. عکبرا، ۱ نفر؛
۵۱. فرغانه، ا نفر؛
۵۲. فسطاط، ۴ نفر؛
۵۳. قابس، ۱ نفر؛
۵۴. قارب، ۱ نفر؛
۵۵. قرمس، ۲ نفر؛
۵۶. قریات، ۲ نفر؛
۵۷. قزوین، ۲ نفر؛
۵۸. قلزم: ۲ نفر؛
۵۹. قم، ۱۸ نفر؛
۶۰. قیروان، ۲ نفر؛
۶۱. کوثا، ۱ نفر؛
۶۲. کور کرمان، ۳ نفر؛
63. کوفه، 14 نفر؛
64. مداین، 8 نفر؛
65. مدینه، 2 نفر؛
66. مرورود، 2 نفر؛
67. مرو،12 نفر؛
68. مولیان، 2 نفر؛
69. نسوی، ۱ نفر؛
70. نصیبین، 1 نفر؛
71. نیشابور، 18 نفر؛
72. وادی‌القری، 1 نفر؛
73. وشیج، 4 نفر؛
۷۴. هرات، ۱۲ نفر؛
۷۵. همدان، ۴ نفر؛
۷۶. پناهندگان به روم، ۱۱ نفر؛
۷۷. مفقود در سلاهط؛ ۱ نفر؛
۷۸. المتخلی بصیقیلیه، ۱ نفر؛
۷۹. فراری از قبیله خود، ۱ نفر؛
۸۰. فراریان به سروانیه، ۲ نفر؛
۸۱. گردشگر به دنبال حق از یخشب، ۱ نفر؛
۸۲. مسافران عانه به انطاکیه، ۲ تاجر و ۱ غلام؛
۸۳. المحتج بکتاب الله علی الناصب از سرخس، ۱ نفر؛
84. واردشوندگان سراندیب، 2 نفر. [۱]
همچنین در برخی روایات، نام این شهرها نیز آمده است: صاغان، قرغانه، شام، ترمذ، موعود، ترقعه، دمشق، فلسطین، بعلبک، نوغان، حائر، نور، قالیقا، بروجرد، رها، مراغه، فالس، قبه، تربده، خبوان، طهی، ارم وسردانه.[۲]
البته باید به این نکات توجه شود:
۱. تعداد یاران آن حضرت در برخی روایات، با تعدادی که ذکر شد، تفاوت دارد. مثلاً در روایت دیگر آمده است که از ری یک نفر به کمک امام می‌آید و یا در روایت دیگری این تعداد 7 نفر ذکر شده است.[۳]
۲. در برخی از روایات، نام برخی از شهرها تکرار شده است؛ مانند طالقان و شهر ری در روایت بالا.[۴]
۳. در برخی از روایات، به نام‌های متشابه برخی شهرها پرداخته است که ممکن است یک شهر باشند، مانند قرغانه و فرغانه[۵] صامغان[۶] و صاغان[۷].
۴. در برخی روایات، تعداد افراد ذکرشده، کمتر از 313 نفر است.
۵. شهرهایی که ذکر شده‌اند، محل سکونت یاران امام موعود در زمان ظهور آن حضرت می‌باشد؛ بنابراین ممکن است آنان اهل شهرهای یاد شده نباشند و فقط در زمان ظهور امام مهدی علیه‌السلام ساکن آن شهر باشند .
۶. امام صادق علیه السلام به ابوبصیر فرمود: «همه یاران مهدی جزو نجبا، قضات، فقهای دین و حکام هستند».
9. نام بسیاری از شهرهای ایران در بین نام‌ها وجود دارد که در حدود سی شهر می‌باشد.
10. با مقایسه بین شهرهای یادشده و تعداد افرادی که از آن مناطق به یاری امام زمان می‌آیند، معلوم می‌شود بسیاری از یاران آن حضرت را ایرانیان تشکیل می‌دهند.
١١. در بعضی موارد نام فرد ذکر نشده، مثلاً فرموده: مردی از سرخس.
١٢. بنابر قواعد علم حدیث همه این روایات قابل اعتماد نیستند و نمی‌توان گفت به طور حتم اسامی مذکور در روایات، یاران امام هستند. بنابراین، مشخصات دقیق اصحاب امام به طور قطع در دست نیست، مگر بعضی از اصحاب پیامبر و امیرالمؤمنین که نام آنها ذکر شده است.
پی‌نوشت‌ها
۱. دلایل‌الامامة، طبری، ص۳۰۷
۲. همان
3. همان
4. همان.
5. بشارةالاسلام، سید مصطفی حیدر، ص209.
6. دلائل‌الامامه، طبری، ص307
7. بشارةالاسلام، سید مصطفی حیدر، ص309