با این حال و در این شرایط هنوز هستند افرادی که در هرشرایطی شکرگزارند و از یاد نمی برند که باید تحت هرشرایطی دِین خود را به خداوند و نعمت هایی که به ما عطا کرده ادا کنند. معنی واقعی شکرگزاری را جایی می توان دید که عنوان «منطقه محروم» دارند و بسیاری از نیازهای اولیه خود مثل آب آشامیدنی، گاز، برق، جاده خاکی و... را ندارند ولی خود را ملزم می دانند که شکرگزاری خود بابت نعمت هایی که خداوند به آنها اعطا کرده را تمام و کمال به جا بیاورند.

با پرداخت زکات مال خود را حلال می کنیم

در سفری که اخیرا به مناطق محروم شهرستان خلخال داشتیم، به همراه مرشدعلی آقایی، کارشناس مسئول مشارکت های مردمی کمیته امداد و یوسف ابراهیمی، امام جماعت مسجد حضرت رسول الله(ص) و مبلغ زکات شهرستان خلخال، برای جمع آوری زکات به سه روستای محروم کهران، بروچ و یوزناب رفتیم، روستاهایی که یکی شان آب آشامیدنی نداشت و دیگری جاده آسفالت برای رفت و آمد. درآمد اغلب این روستائیان کشت گندم بود و از راه فروش محصولات کشاورزی خود امرار معاش می کردند. با وجود محرومیتی که این روستاها داشتند اما با روی گشاده، رضا و رغبت سهم زکات خود را پرداخت می کردند. حتی در جریان جمع آوری زکات با خانمی مواجه شدیم که تحت پوشش کمیته امداد بود و شرایط اقتصادی مطلوبی نداشت ولی چون اعتقاد داشت که باید سهم همان مقدار ناچیزی که دارد را پرداخت کند به جای گندم مبلغ اندکی پول نقد به عنوان سهم زکات پرداخت کرد که به قول خودش مالش حلال شود.

نکته مهم اینکه پرداخت سهم زکات در این روستاها محدود به سن یا قشر خاصی نبود. چرا که در همین روز و در جریان جمع آوری زکات به محمد، پسری ۱۶ ساله برخورد کردیم که چون در کنار تحصیل، در زمین کشاورزی کار می کرد، سهم زکات خود از محصولاتش  را پرداخت، با اینکه پدر او هم سهم زکات خود را جدا پرداخته بود ولی محمد اعتقاد داشت که باید سهم زکات گندمی که خودش به عمل آورده را جداگانه پرداخت کند تا خدا به مال او برکت بیشتری دهد.

موارد خاص اینچنینی در طول این روز زیاد دیده شد، مواردی که واقعا هرکدامش قابلیت یک گزارش جداگانه دارد. در جریان جمع آوری زکات در این روستاها عبارت شکر نعمت، نعمتت افزون کند، کفر نعمت از کفت بیرون کند به واقع دیده می شد.

زکات فقط مخصوص اسلام نیست

زکات در لغت به معنای طهارت و پاکیزگی و معنی دیگر آن تزکیه و اصلاح بوده و در اصطلاح فقهی، حقی است واجب در مالی که به حد نصاب رسیده باشد و بر ۹ چیز شامل شتر، گاو، گوسفند، گندم، خرما، جو، کشمش، طلا و نقره تعلق می‌گیرد.

زکات مخصوص اسلام نیست بلکه در ادیان پیشین نیز بوده‌ و می توان گفت زکات و نماز از مشترکات همه ادیان آسمانی است. حضرت عیسی(ع) در گهواره به سخن آمد و گفت: «اَوصانی بالصّلوة و الزّکاة» خداوند مرا به نماز و زکات سفارش نموده‌است. حضرت موسی(ع)خطاب به بنی‌اسرائیل فرمود: «اقیموا الصّلوة و آتوا الزّکاة» نماز به پا دارید و زکات دهید. در قرآن درباره اسماعیل آمده: «کان یأمر أهله بالصّلوة و الزّکاة» او خانواده‌اش را به نماز و زکات فرمان می‌داد. درباره عموم پیامبران نیز آمده‌است: «و جعلناهم ائمّة یَهدون بأمرنا و أوحینا الیهم فعل الخَیرات و اقام الصّلوة و اِیتاء الزّکاة» آنان به فرمان ما مردم را هدایت می‌کردند و ما انجام کارهای نیک و به پا داشتن نماز و پرداخت زکات را به آنان وحی کردیم. در ایران اسلامی کمیته امداد امام(ره) به منظور احیای سنت و واجب الهی با کسب اجازه از ولی امر مسلمین و مراجع عظام تقلید مسئول جمع آوری زکات مردم مسلمان و مؤمن و توزیع آن بین اقشار محروم جامعه است.

جمع آوری ۹۰ میلیون تومان زکات در سال ۹۶ از روستاهای خلخال

مرشدعلی آقایی، کارشناس مسئول مشارکت های مردمی کمیته امداد امام خمینی(ره) شهرستان خلخال در خصوص زکات جمع آوری شده از روستاهای شهرستان خلخال گفت: هرساله همزمان با فصل تابستان و پائیز کشاورزانی که زکات به آنها تعلق می گیرد به ما اعلام می کنند که برای جمع آوری زکات نزد آنها برویم. این کار معمولا توسط یک نفر از بخش توسعه مشارکت های مردمی کمیته امداد به همراه یک روحانی یا مبلغ زکات انجام می شود. در فصل تابستان برای جمع آوری زکات گندم و در پائیز برای جمع آوری زکات مستحبی میوه جات به روستاهای مختلف می رویم.

وی افزود: در طول این سال ها تقریبا هرسال به نسبت سال قبل ۲۰ درصد افزایش در پرداخت زکات داشتیم. به عنوان نمونه سال گذشته رقمی حدود ۹۰ میلیون تومان از ۱۷ روستای شهرستان خلخال جمع آوری شد که ۵۰ میلیون آن صرف فقرا و ۴۰ میلیون تومان هم صرف مصارف عام المنفعه مثل ساخت مسجد، تعمیرات و امثال اینها شد. جمع آوری این مبلغ هم به این شکل است که محصولات جمع آوری شده را به تعاونی های روستایی می فروشیم؛ تعاونی مبلغ حاصل از فروش محصولات را به حساب کمیته امداد واریز می کند و طی جلسه ای با مبلغین، روحانیون، هیئت امنای مسجد و عاملین زکات تصمیم گیری می شود که مبلغ جمع آوری شده صرف چه چیزهایی شود.

آقایی ادامه داد: این روزها هم مشغول جمع آوری زکات هستیم و تقریبا تا پایان شهریورماه این کار ادامه دارد. احتمالا امسال بخشی از هزینه ها صرف برنامه هایی که در محرم برگزار می شود، خواهد شد.

حجت الاسلام یوسف ابراهیمی، مبلغ زکات شهرستان خلخال و امام جماعت مسجد حضرت رسول الله (ص) که در روز جمع آوری زکات ما را همراهی کرد، گفت: مشکلات اقتصادی و بیکاری بر روی مبلغ جمع آوری شده زکات تاثیر گذاشته ولی با این حال این روستائیان معتقد، چون زکات رابر خود یک واجب دینی می دانند هرطور شده سهم زکات خود را پرداخت می کنند. به عقیده این افراد پرداخت خمس و زکات و امثال اینها ربطی به دولت و برنامه های دولت ندارد و یک فریضه الهی است.

اهمیت زکات در آیات و روایات

وی در خصوص اهمیت زکات افزود: حدود دوهزار روایت در بیان ائمه اطهار در خصوص اهمیت زکات داریم. همچنین در قرآن کریم ۵۹ مورد زکات به همراه مشتقاتش ذکر شده است. ۲۷ بار زکات در کنار نماز آمده و۳۲ بار هم کلمه زکات به طور مشخص مطرح شده است. همچنین در ۲۹ سوره قرآن کریم هم به زکات اشاره شده است.

ابراهیمی اضافه کرد: در جریان جمع آوری زکات از روستائیان و کشاورزان مکررا این جمله را می شنویم که «با پرداخت زکات مالشان پاک می شود و با پرداخت زکات خداوند به مال آنها برکت می دهد». در طول این سال هایی هم به این کار می پردازیم دیدیم که تحت هرشرایطی کشاورزانی که زکات به مالشان تعلق می گیرد، سهم خود را پرداخت کرده اند چه آنهایی که شرایط اقتصادی مطلوب دارند چه آنهایی که مشکل اقتصادی دارند.

آیت الله حسن عالمی، رئیس سابق شورای عالی زکات در گفتگو با مهر در این باره گفت: شورای زکات هر استان شامل یک رئیس و یک دبیر است. امام جمعه آن منطقه رئیس شورای زکات و استاندار دبیر شورای زکات است. عامل اصلی جمع آوری زکات درهر منطقه ای نیروهای کمیته امداد امام خمینی(ره) هستند.

وی افزود: شورای مرکزی زکات عبارتند از:  نماینده ولی فقیه در شورا (رئیس شورا)، رئیس کمیته امداد امام(ره) (قائم مقام و دبیر شورا) ، معاون برنامه ریزی، نظارت راهبردی رئیس جمهور،  وزیر کشور،  وزیر جهاد کشاورزی،  وزیر کار تعاون و رفاه تأمین اجتماعی،  وزیر امور اقتصاد و دارایی، رئیس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، رئیس دبیر خانه سیاستگذاری ائمه جمعه سراسر کشور، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی و یک نماینده از کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با پیشنهاد کمیسیون و انتخاب مجلس به عنوان ناظر.

آیت الله عالمی افزود : سالانه رقمی حدود ۳۰۰ میلیارد تومان زکات از سراسر کشور جمع آوری می شود که صرف فقرا می شود. کشاورزان و افرادی که زکات پرداخت می کنند بدانند که زکات مال را کم نمی کند؛ بلکه آن مال را هم پاک و هم زیاد می کند و زکات کاری می کند که مال افراد کارآمد شود. زکات یک امر جزیی نیست بلکه زکات یک منبع مالی برای بیت المال است و برای مشکلات جامعه باید از این طریق به مصرف برسد.