*معنای حقیقی اعتماد به خدا

  توكّل واعتماد به خدا نمودن؛ فوائد فراوان و ثمرات نامحصور دارد: «وَ مَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ».[1] در يكى از احاديث شريفه هم معنى توكّل و هم ثمرات آن بيان شده ؛ و آن، اين است حضرت رسول اكرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) از جبرئيل پرسيد: توكّل بر خداى عزوجل چيست ؟ عرض كرد: دانستن اين كه مخلوق، سود و زیان نمى رساند، پس انسان امیدی به مخلوقات نداشته باشد. وقتى بنده اين چنين شد، براى احدى جز خدا كار نمى‏ كند و به غير از خدا اميدوار نمى ‏شود و فقط از خدا مى ‏ترسد و طمع  به غير از خدا ندارد و اين همان معنای توكّل است.[2]

*شغل چگونه حکم عبادت دارد

مقصود از «كار نمى ‏كند براى احدى جز خدا»، اين نيست تنها ،عبادت را براى خود شغل قرار بدهد؛ بلكه مقصود اين است شغل خود را براى خدا انجام بدهد؛ به اين معنى [که] عملگى و باربرى را كه شغل اوست [نیز] براى خدا  انجام دهد و گمان نكند روزى او، از اين عملگى و باربرى در مى ‏آيد؛ بلكه معتقد باشد روزى دهنده، خداست. منتها، مطلب اين است، حكمت خداوند اقتضا كرده تا روزى بندگانش را به وسيله اسباب فراهم کند. بنابراین وقتى با اين اعتقاد کار کند، عملگى و باربرى را براى  خدا  انجام می دهد، نه غيرخدا؛ چون مى‏ داند صاحبان كار و بار، روزى دهنده نيستندبلکه روزى دهنده خداست كه به وسيله اين كار و اين بار، روزى او را مى‏ دهد.

در اين صورت، كار صاحب كار را براى خدا انجام مى ‏دهد و بار صاحب بار را به منزل مى‏ رساند تا خداوند نيز به دست صاحب كار و صاحب بار، روزى او را بدهد.

پی نوشت:

[1]. طلاق، 3.

[2]. محمّد بن علي بن بابويه، معاني الأخبار، ص261.