امام رضا (ع) پس از عزیمت در خراسان نامه‌ای خطاب به خواهر گرامی‌اش فاطمه معصومه(س) مرقوم و آن را توسط یکی از غلامانش به مدینه ارسال کردند. امام (ع) به غلامش دستور داد که در هیچ منزلی توقف نکند تا در اندک زمان ممکن آن نوشته را به مدینه برساند، حضرت معصومه (س) نیز به مجرد رسیدن نامۀ برادرش خود را آماده سفر کردند.البته جریان این نامه در کتابهای دست اول و قدیمی نیست، برخی محققین از لابلای مطالب کتابهای گذشته وجود چنین نامه‎ای را اثبات می‎کنند.(ریاض‎الانساب، ص142)

یک خانم هزار و اندی سال پیش در آن شرایط جامعه و با آن امکانات محدود، مسافتی طولانی را پس از عزیمت امام رضا (ع) در طوس طی می‌کنند و تنها یک چیز برایشان مهم است و آن رسیدن به امام و همراهی با اوست. ایشان به هر قیمتی که بود، می‌خواستند خود را به امام زمانشان برسانند و این درسی بزرگ برای بشریت است که ای اهل عالم! باید پیوسته در پی امام عالم بود. به راستی تمام افعال و رفتار اهل‌بیت (ع) کلاس درسی برای محبان و شیعیان آن حضرات محسوب می‌شود.

فاطمۀ معصومه(س) در پی امام(ع)

رفتار حضرت معصومه (س) در حرکت به سوی طوس ما را یاد ماجرایی دیگر می‌‌اندازد و آن حرکت کاروان امام حسین(ع) به رهبری و قافله‌سالاری امام حسین(ع) است. به عبارت دیگر، رفتار زهرای معصومه(س) همان رفتاری بود که حضرت زینب(س) در جریان کربلا، در قبال امام زمان خود یعنی امام حسین (ع) و هجرت ایشان انجام دادند. چقدر زیباست؛ زهرای معصومه(س) از حضرت زینب(س) آموخت که باید پیوسته به دنبال و در جستجوی امام عالم بود و در این مسیر هیچ چیزی نباید آدمی را از این مهم باز دارد. چراکه زینب(س) خود نیز چنین کردند، ایشان وقتی برادرشان امام حسین (ع) عزم قیام کردند، با کسب اجازه از همسرشان عبدالله بن جعفر با امام(ع) همراه شدند، اهمیت همراهی با نور به قدری بود که ایشان حتی فرزندانشان را هم با خود همراه کردند تا آنان در مسیر همراهی با امام و معلم خلایق، مورد تعلیم و تربیت قرار گیرند.

حضرت زینب (س) از لحاظ جسمانی با امام زمان خود همراه شدند، اما حضرت معصومه(س) گرچه نتوانستند از لحاظ جسمانی خودشان را به امام (ع) برسانند، اما ایشان با چنین نیتّی به سوی امام خود حرکت کرد، اینجاست که خدا خود وارد میدان می‌شود و به این نیّت و فعل بنده‎اش، ثمره و پاداش عطا می‌کند و او را رشد و ارتقا می‌دهد. حضرت معصومه(س) چون کاروانیان حسینی در کمترین زمان بیشترین رشد را به دست آوردند.

حضرت معصومه(س) به تبع این رفتارشان چنان رشد کردند که در روایات متعدد به جایگاه والای ایشان اشاره شده است و مردم نیز دریافتند که این خانم شأن والایی دارد و در حدود هزار و چهارصد سال گذشته نیز علمای شیعه به خدمت ایشان رسیدند و به ایشان متوسل شدند.

پیوسته به سوی نور

رفتار حضرت معصومه (س) نشان داد که ایشان پیوسته به سوی نور بودند و ما نیز باید چنین باشیم. ایشان در همین راستا و با شوقی وصف‎ناپذیر به سوی امام، در اثر فشارهای دشمنان بیمار شدند و به شهادت رسیدند.

انسان در عالم طبیعت وقتی به یک درخت نگاه می‌‎کند، می‌‎بیند که نوک شاخه‌‎ها و برگهای آن به سمت خورشید قرار گرفته است، انسان اعم از زن و مرد نباید از یک درخت کمتر باشد، چراکه درخت توان حرکت ندارد، اما در همانجا که هست، به سوی نور متمایل می‌‎شود، حال که ما توان حرکت داریم، چرا به سوی نور حرکت نکنیم؟ بیاییم خودمان را به امام عالم نشان دهیم، بیاییم خودمان را در معرض نور مولایمان قرار دهیم تا بتوانیم بیشتر و بیشتر از نورشان بهره ببریم.

حضرت معصومه(س) پیرو فاطمه زهرا (س)

چقدر این رفتار حضرت معصومه(س) در حرکت به سوی امام(ع) با هر آنچه که داشتند و نداشتند و با وجود تمام سختی‎ها و کمبود امکانات آن دوران آشناست، کلیت ماجرای حضرت معصومه(س) ـ نه در مصداق ـ ما را یاد جریان مادرشان فاطمۀ زهرا (س) می‌‌اندازد، حضرت زهراء (سلام‏‎الله علیها) کسی که حضرت مهدی(عج) ایشان را الگو و اسوۀ خود نامیدند، با تمام توانشان برای دفاع از حریم ولایت وارد میدان شدند و سعی کردند هر طور شده برای امام خود مفید باشند و سرانجام نیز شهیدۀ راه امام خود شدند. آری، «حرکت به خاطر ولایت تا حد شهادت» درسی بزرگ از حضرت معصومه(س) به پیروی از مادرشان فاطمۀ زهرا(س) است.

برای حضرت معصومه(س) نیز مقولۀ ولایت پررنگ جلوه کرد و به سوی امام خود حرکت داد، او گرچه یک زن بود، اما زن بودن و توانایی اندکشان را دلیلی برای عدم حرکت خود نمی‎دانستند، لذا با تمام توانشان برای همراهی با ولایت به راه افتادند تا بتوانند چون مادرشان فاطمۀ زهرا(س) بیشترین خاصیتها را برای امام خود داشته باشند و سرانجام نیز بر اساس فشارهای دشمنان به شهادت رسیدند. او با این فعل، در قبال ولایت رفتاری فاطمی از خود بروز داد.

اینکه انسان به خاطر ولایت حرکت کند، ولو اینکه شهید شود، این سیرۀ فاطمۀ زهرا(س) است.

ما نیز باید درس این صحنۀ عظیم الهی را بگیریم تا با تمام توان برای دفاع از حریم اهل‌بیت (ع) وارد میدان شویم، اگر در این مسیر توفیق شهادت نیز نصیبمان شد، دیگر نورٌ علی نور است. همچنانکه حضرت معصومه (س) نیز چنین کردند. چقدر امام حسن عسکری(ع) زیبا فرمودند که ما حجت خداوند بر خلایق هستیم و مادر ما فاطمۀ زهرا (س) حجت خدا بر ما هستند.