حاقه یعنی رخ دهنده و واقع شونده و این سوره مکی است.
عقیق:در این سوره روز حاقه را یاد آور می شود. مراد از الحاقه روز قیامت کبری
است، و آن روز، حق است که حتماً واقع خواهد شد و تخلف در آن نیست. از آنرو
که قیامت روزی است حق و ثابت، و غیر قابل تخلف و تردید ناپذیر، به این نام
آمده است.برگردان سه آیه نخست چنین است:
حاقه! حاقه چیست؟ و تو چه دانی که حاقه چیست!
با این بیان، به عظمت آن روز اشاره می کند. مانند آنکه ما در فارسی می گوییم: کهکشانها بسیار عظیمند. چه عظمتی! عظمت آن را چگونه می توانی تصور کنی؟
آری، عظمت روز قیامت هرگز قابل تصور نیست.
پس از آن، برای عبرت کسانی که معاد و رسالت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را تکذیب می کنند، سرانجام شوم اقوام ثمود، عاد، فرعون و قوم نوح را بازگو می کند. آنان معاد و پیامبران الهی را که بر آنان فرستاده شده بودند، همواره تکذیب می کردند.
در آیات 19 - 37 حال دو گروه را توصیف می کند:
1 - کسانی که نامه اعمالشان به دست راستشان داده می شود. آنکه در این گروه است با خوشحالی می گوید: بیایید نامه اعمال من را بخوانید، من یقین داشتم که حساب و کتاب اعمال خود را خواهم دید. پس او در زندگانی و عیش خوشی است، در بهشتی برین که میوه هایش نزدیک و در دسترس است و در همان حالت نشسته می تواند از شاخه ها بچیند. به آنان گفته می شود: بخورید و بیاشامید. گواراتان باد به پاداش آنچه در دنیای گذرا و ناپایدار انجام می دادید.
2 - کسانی که نامه اعمالشان را به دست چپ داده می شود. کسی که در این گروه قرار دارد می گوید: ای کاش این نامه را دریافت نکرده بودم و از حساب خود خبردار نمی شدم. ای کاش همان مرگ، کار مرا یکسره کرده بود. مال من مرا سودی نبخشید، و قدرت من از کف برفت.
در این هنگام خطاب قهر الهی می رسد که: او را بگیرید و غل و زنجیر در گردنش بیفکنید. آنگاه او را در میان آتش اندازید. پس در زنجیری که درازای آن هفتاد گز است در زنجیرش کشید. چرا که او به خدای بزرگ ایمان نمی آورد و دیگران را به طعام و رسیدگی به مسکینان و از پای افتادگان تشویق نمی کرد. پس امروز برای او در این جا، دوستی که حمایتش کند نیست و خوراکی جز چرکابه ندارد.
وصف این دو گروه برای آنست که: ما هدف و راه و مسیر خود را در اینجا درست انتخاب کنیم و با توجه به حال این دو گروه، جمعی را که دوست می داریم در زمره آنان باشیم، اختیار کنیم.
سرانجام هر کس، بستگی به هدف و راهی دارد که بر می گزیند و اعمالی که انجام می دهد. هر کس هر چه بکارد، همان را درو می کند.
پی نوشت:
کتاب گلستان سوره‌ها – ص 114
محمدحسین جعفری
