گزارش تصویری

عقیق: حجت الاسلام و المسلمین علیرضا پناهیان در اولین کنگره شعر دانشجویی اربعین گفت: همایش با عظمت اربعین بسیار عظیم است اما عظمت آن را با زبان شعر می‌توان بیان کرد پیاده روی اربعین نیز زیباست اما زیبایی آن را با زبان شعر می‌توان در روح و جان انسان‌ها دمید هر کسی این همایش بزرگ را درک کرده است دوست دارد رنگ‌های زیبای آن را که مثل رنگین کمانی عظیم است برای دیگران بیان کند که این بیان فقط با زبان شعر است که می‌تواند طعم شیرین و شکوه اربعین را ترسیم کند.هر وقت اربعین در شعر جای خودش را پیدا کرد معلوم می‌شود که در جامعه جاری شده است اهل شعر باید خودشان اربعین را تجربه کند تا بتوانند عظمت آن را با مضامین شعر درآمیزند چه بسا حتی کسانی که از دور شاهد شکوه اربعین بودند و قلمشان سر ذوق آمده است اما این را بدانید که هر که با چشمش این شکوه و حلاوت را دیده باشد تولیدات شاعرانه‌اش هنرمندانه و عارفانه‌تر خواهد بود.

وی افزود: در اربعین معرفت و محبت و عقل و عشق را نمی‌توان از هم جدا کرد چرا که عمق معنایی و شور سرشار محبان امام حسین علیه السلام در این راه به صورت گسترده‌ای در جریان است.

حجت الاسلام پناهیان با اشاره به اینکه در سروده‌ها و اشعاری که با مضامین اربعین تولید می‌شود باید به مضامین کمتر پرداخته شده نیز اهمیت داده شود تصریح کرد: نمی‌شود برای مضامین، فرم و قالب‌های شعری محدودیت قائل شد نمی‌شود بخش نامه‌ای مضامینی را به شاعر ابلاغ کرد تا با اجرای آن طبق دستوری که به او داده شده است آن را تبدیل به شعر کند به همین خاطر می‌توان یک گپ و گفت و درددل شاعرانه با آن‌ها داشت تا یک هنرمند شاعر حرفی را بپذیرد که با عمق فکر و جان او مانوس باشد به برخی از این مضامین در طول تاریخ کمتر پرداخته شده است یا اینکه در برخی از ابیات جسته و گریخته شاهد این مضامین بوده‌ایم.

این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: این خواهر شاهد به قتل رسیدن برادر و امام زمان خود بود و راز ماندگاری این خداحافظی صبر حضرت زینب در مقابل این داغ عظیم بود‌‌ همان طور که در دعای ندبه آن قطعه‌ای که به مصیبت امام حسین می‌رسد جایی در وسط کلام، کلام قطع می‌شود و گفته می‌شود که فرجام این مصیبت ظهور است و از آینده‌ای پرشکوه بعد از این مصیبت خبر می‌دهد پس ما باید شعار مهدوی را در متن اشعار خود بگنجانیم چرا که امام حسین علیه السلام نیز در واقعه کربلا به حضرت زینب می‌گوید به شهدای کربلا مظلومانه نگاه نکن چرا که در آینده این صحرا مملو از زائر خواهد شد.

حجت الاسلام پناهیان در ادامه سخنان خود در جمع دانشجویان دیگر مضمون کمتر کار شده در اشعار حسینی را ولایتمداری عنوان کرد و گفت: مضمون دیگری که در اشعار عاشورایی باید مورد توجه قرار گیرد مضمون ولایتمداری است چرا که شب عاشورا امام حسین علیه السلام به یارانش می‌گوید هر که می‌خواهد برود و او با شعار هیهات من الذله عاشورا را بر پا می‌کند و از یارانش می‌خواهد که اگر برای حفظ جان من می‌خواهید بمانید برگردید چرا که من در ‌‌نهایت کشته خواهم شد اما یاران او برای عزت امام حسین علیه السلام در کنارش باقی ماندند نه جانش به همین خاطر است که مقام شهدای کربلا بالا‌تر از دیگر شهدای عالم است چرا که شهید امر خدا با شهید ولی خدا بسیار متفاوت است من کربلا را اوج ولایتمداری می‌دانم اما متاسفانه خیلی‌ها هستند که سال هاست برای حسین عزاداری می‌کنند اما به مضامینی چون ولایت فکر هم نمی‌کنند.

وی یکی دیگر از مضامین کمتر کار شده در اشعار حماسی عاشورا را مضمون مردم دانست و تصریح کرد: مضمون مردم چیزی است که در عاشورا بوده است اما متاسفانه به آن پرداخته نشده منظور مردمی است که جلوی امام زمانشان ایستادند من چند سال پیش در یکی از سخنرانی‌هایم گفتم مردم امام حسین را محاصره کردند و باعث کشته شدن آن شدند خیلی‌ها تا سال‌ها بعد وقتی من را می‌دیدند به گلایه می‌گفتند چرا از این تعبیر استفاده کردم باید در جواب بگویم مردم هم می‌توانند آن قدر گمراه بشوند که امام خود را بکشند چرا می‌خواهید کلمه مردم را کاملا مقدس بدانید عاملان به شهادت رسیدن امام حسین و واقعه کربلا کسانی بودند که فریب خوردند و هفته‌ها پول‌های خودشان را صرف ساخت شمشیر و نیزه در آهنگری‌های خود می‌کردند این مردم لشکریان سازمان یافته یا باند سیاسی خاصی نبودند بلکه از مردم عادی بودند که اشتباه کردند.

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه اظهارات خود در خصوص مضمون مردم یادآور شد: همه می‌گویند اهل کوفه بی‌وفا بودند به طوری که خیلی‌ها می‌پندارند کوفیان مردمی هستند که ژنتیکی ژن بی‌وفایی در خونشان است و تصادفا امام حسین با این قوم بی‌وفا برخورد کرده است متاسفانه خیلی از مردم آن طور که حقایق وجود دارد از آن آگاهی ندارند کوفه اصلا شهر تاریخی نبوده است کوفه شهری تازه تاسیس با مهاجرانی از شهرهایی همچون مدینه در آن زمان برپا شده است و بسیاری از نخبگان جهان اسلام در آنجا سکونت داشتند شعاری که امروز مردم ما سر می‌دهند (ما اهل کوفه نیستیم) موجب شد تا در متن‌ها و اعلامیه‌های خود بگویند چرا مردم شما به اهل کوفه این گونه می‌گویند چرا نمی‌دانند که تمام فرماندهان یزید اهل مدینه بودند خیلی از این مضامین است که در شعرهای ما به آن کمتر پرداخته شده است.

حجت الاسلام پناهیان مضمون دیگر را محبت بین مومنین بیان داشت و افزود: چرا ما نباید هزاران بیت و سروده در وصف محبت و عظمت مهر و عاطفه مومنین در راهپیمایی با شکوه اربعین داشته باشیم این محبت باید در ابیات ما جای بگیرد و مورد تکریم واقع شود. عشق ورزی ایرانی‌ها به عراقی‌ها و عشق ورزی مسلمانان به هم باید در اشعار عاشورایی ما نمایان گردد.

وی با اشاره به اینکه مضمون دیگر نشان دادن قدرت اسلام است نه غربت اسلام تاکید کرد: برای من جالب است که هنوز هم عده‌ای در ابیاتشان زیارت رفتن امام حسین را آرزو می‌کنند من قصد پایین آوردن مقام آن شعر‌ها را ندارم چرا که خون و اشک‌های بسیاری پای‌‌ همان اشعار ریخته شده است و مقامشان نیز بسیار والا است اما درخواست من از شاعران آئینی این است که از این پس در اشعار خود بگوییم کربلا من تو را جهانی خواهم کرد و تو را از دست نخواهم داد بگوییم کربلا تو خانه دوم من هستی و من مسافر دائمی تو. چرا ما نباید از حوزه اقتدار برای اباعبدالله گریه نکنیم دیگر نباید از اوج غربت برای امام حسین علیه السلام شعر بسراییم امروز باید در اوج قدرت از او سخن بگوییم چرا که اباعبدالله ابرقدرت عالم است.

این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: طبق روایات هر یک زائر راهی شده به کربلا به مثابه هزار مجاهد فی سبیل الله آماده hست که با اسب و زره و اسلحه کامل شده است حال در نظر گیرید حماسه بیست میلیونی اربعین را که طبق این روایت آیا حماسه‌ای بیست میلیاردی از جنود خداوند نخواهد شد؟ اشعار حسینی و اربعینی ما معطوف به مضامین عاطفی و غربت شده است اما باید بدانیم که اربعین یعنی قدرت و اقتدار امت اسلامی پس چرا نباید از این قدرت به زبان شعر صحبت کنیم؟

حجت الاسلام پناهیان خطاب به شاعران آئینی کشور گفت: از شما خواهش می‌کنم شعرهای حسینی را از غربت دربیاورید و به قدرت نزدیک کنید سال گذشته عراقی‌ها گفتند با هجوم یک باره ایرانی‌ها ما هم قدرت گرفتیم و تهدید‌ها دیگر روی ما کارگر و کارساز نشد و حتی برای زدن موکب‌ها در مناطق خطرناک نیز به میدان آمدیم پس بدانید که اربعین مظهر قدرت نمایی مظلومین جهان است و بدانید که دوران ضعف به پایان رسیده است.

وی احساس هویت را یکی دیگر از مضامین بسیار مهم اشعار حسینی دانست و گفت: یکی از نیازهای اساسی بشر احساس هویت است و این سوال که من که هستم و مربوط به چه گروهی می‌شوم اربعین حماسه‌ای است که همه ملت‌ها را به عنوان یک ملت یگانه حسینی دور هم جمع می‌کند و این احساس را به تک تک زائران می‌دهد که من آنم که عضو ملت اربعینم و حتی کسانی هم که برای پیاده روی اربعین شرکت نمی‌کنند با شوق و آرزویشان حضورشان را تثبیت خواهند کرد هر چند که برای درک این هویت باید چند صد کیلومتر پای پیاده در زمینی خاکی سه روز معتکف شد تا فهمید اصلیترین هویت وجودی انسان چیست پس به شما شاعران آئینی می‌گویم که شعرهایی بسرایید که این هویت ملی را به مخاطب برساند.

این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: در آداب اربعین مسئله وحدت آمده است چرا که دشمنان از این فرصت برای ایجاد تفرقه سود می‌جویند پس باید برای حضور در این حماسه در دل دشمنان رعب از ظهور منجی و حضور یاران و محبینش را در دل دشمن انداخت اربعین یعنی آمدن یاران مقتدر امام حسین علیه السلام یعنی اندک اندک جمع یاران می‌رسد اما متاسفانه این مضامین در ذهن بسیاری از افراد کم است.

حجت الاسلام پناهیان در پایان سخنان خود اظهار داشت: غربت اباعبدالله دیگر به پایان رسیده است و زمان قدرت نمایی اوست‌‌ همان طور که مقام معظم رهبری گفته‌اند شهدا مظهر قدرت یک کشورند پس باید فهمید که نسبت سیدالشهدا با قدرت و اقتدار چیست آیا نمی‌شود ما هم مثل فردوسی برای اربعین شاهنامه بخوانیم؟ اگر شاهنامه اربعین به وجود آید چه خواهد شد و کسی که حماسه سرای اربعین باشد قطعا در این راه ستایش می‌شود به یاد داشته باشید که اربعین غربتکده نیست و اگر می‌کده هم باشد با شراب اقتدار الهی مست می‌کند.