عقیق

بهاءالدین محمد بن‏ حسین عاملی معروف به شیخ بهائی ۶ ذیحجه ۹۵۳ هجری دیده به جهان گشود . دوران کودکی را در جبل عامل در ناحیه شام و سوریه در روستایی به نام «جبع» یا «جباع» زیست، او از نژاد «حارث بن عبدالله اعور همدانی» بوده‌است خاندان او از خانواده‌های معروف جبل‌عامل در قرن دهم و یازدهم خورشیدی بوده‌اند. پدر او از شاگردان برجسته شهید ثانی بوده است.

انتشار شرح حال در 700 صفحه

حجت‎الاسلام والمسلمین مختاری، مسئول موسسه کتاب‎شناسی شیعه در گفت‌وگو با خبرگزاری ایکنا گفت: شیخ بهایی و پدرش که از شاگردان مبرز و برجسته شهید ثانی بوده و به سفارش ایشان به ایران سفر کرده است خدمات بزرگی به تشیع کرده‎اند.

وی ادامه داد: اگر این خاندان و به طور کلی عالمان جبل عامل نبودند معلوم نبود سمت و سوی تشیع و حکومت صفوی که پرچمدار آن بود به کدام سمت و سو می‌رفت.

مختاری تصریح کرد: موسسه کتاب‌شناسی شیعه در راستای تجلیل از این عالم جامع، شرح حال وی را در 700 صفحه در مجموعه سلسله بزرگان شیعه به فارسی منتشر خواهد کرد.

وی ادامه داد: ایشان اگرچه در ابعاد معماری و مهندسی معروف شده ولی شخصیتی تراز اول و جامع است و آثار وی تاکنون در همه عرصه‌های علمی مورد استفاده علما و اندیشمندان بوده و هست.

120 اثر

بهاءالدین عاملی در علومی که در آن زمان مرسوم بود، بویژه در اخبار و احادیث، تفسیر، اصول فقه و ریاضیات دارای تالیفات بسیار است. تالیفات شیخ بر اساس پژوهش یکی از محققان بالغ بر ۹۵ کتاب و رساله‌ است. برخی از نویسندگان نیز آثار او را ۱۲۰ عنوان ذکر کرده‏‌ا‌ند.

شاخص‎ترین آثار

جامع عباسی شاخص‎‏ترین اثر شیخ است در فقه و به زبان فارسی که این خود ابتکاری نو در نگارش متون فقهی به شمار می‌رفت تا آن‏جا که برخی از صاحب نظران از آن به عنوان اولین دوره فقه فارسی غیر استدلالی که به صورت رساله عملیه نوشته شده است‏ یاد می‏‌کنند، این کتاب از یک مقدمه و 20 ‏باب (از طهارت تا دیات) تشکیل شده‌است.

الزبدة فی الاصول

مهم‏ترین اثر شیخ است در اصول. تاریخ نگارش آن یعنی سال 988  - ۱۰۱۸ هجری -  و به قولی در سال 975 - ۱۰۰۵ هجری -، حکایت از اهمیت آن دارد، زیرا اوایل قرن یازدهم، عصر سیطره اخباریان در حوزه فقه و اصول شیعی بوده‌ است همچنین اثر وی در حوزه قرآنی «مفتاح الفلاح» در اعمال و اذکار شبانه روز به همراه تفسیر سورة حمد است.

وی در سال ۱۰۰۰ - 1030 هجری  - در اصفهان درگذشت و بنابر وصیت خودش جنازه او را به مشهد بردند و در جوار مقبرهٔ علی ابن موسی الرضا جنب موزه آستان قدس دفن کردند. هم‌اکنون قبر وی بین مسجد گوهرشاد و صحن آزادی و رواق امام خمینی است که به نام خودش معروف است.

شعر زیر که بر اهمیت خدمت به مردم و مقایسه آن با ثواب دیگر اعمال تاکید می‎کند منسوب به این عالم اندیشمند است:

همه روز روزه رفتن، همه شب نماز کردن/همه ساله حج نمودن، سفر حجاز کردن

ز مدینه تا به مکه، به برهنه پای رفتن/دو لب از برای لبیک، به وظیفه باز کردن
به معابد و مساجد،همه اعتکاف جستن/ز مناهی و ملاهی،همه احتراز کردن

شب جمعه‏ ها نخفتن، به خـدای راز گفتن/ز وجود بی ‏نیازش، طلب نیاز کردن

به خدا قسم که آن‏ را، ثمر آن قدر نباشد/که به روی ناامیدی در بسته باز کردن

همچنین ایشان بر پرهیز از خوگرفتن به کاخ‎نشینی و خوی پادشاهی تاکید زیادی در آثار خود کرده است و در یکی از اشعار به آیه 113 سوره هود «وَلاَ تَرْکَنُواْ إِلَى الَّذِینَ ظَلَمُواْ فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ وَمَا لَکُم مِّن دُونِ اللّهِ مِنْ أَوْلِیَاء ثُمَّ لاَ تُنصَرُونَ» استناد جسته است.

منبع:ایکنا