در گفت‌وگو با ۱۲ مداح و خطیب بررسی شد
حجت‌الاسلام بی‌آزار تهرانی گفت: حضور مردم در حماسه نهم دی، جریانی را ساخت که تمام فتنه‌ها را نقش بر آب کرد و می‌توان از آن به عنوان یک انقلاب معنوی و فرهنگی دوم یاد کرد که هیأتهای مذهبی نقش مهمی در ترویج معارف اهل بیت(ع) دارند.
عقیق: پایگاه اطلاع‌رسانی هیأت رزمندگان اسلام در آستانه فرارسیدن سالروز حماسه 9 دی، گفت‌وگویی را با عده‌ای از مداحان در خصوص میزان تأثیرگذاری هیأتهای مذهبی در شکل‌گیری حماسه نهم دی انجام داده است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:نقش مداحان و هیأتهای مذهبی در شکل‌گیری حماسه نهم دی ما چه بود؟
حجت‌الاسلام بی‌آزار تهرانی: حقیقتاً زیباترین سرمایه ما همین جلسات عزاداری است، همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند: مادحین، ذاکرین و اهل منبر می توانند نقش بسیار مهمی در ترویج معارف اهل بیت(ع) داشته باشند، لکن جهت گیری ها باید خیلی دقیق و روشن باشد، سیاسی بودن، یعنی همان نگاهی که سید الشهدا در حرکتشون به سمت کربلا، به حقیقت بشریت داشتند، نه به معنای سیاست زده شدن، سیاست یعنی ما حقوق مردمان را بتوانیم زیر فرامین حق تعالی اجرایی بکنیم، پیش نیاز این مهم برای مادحین و اهل منبر بصیرت است، با بصیرت ورود به سیاست پسندیده است و باعث رشد می‌شود.
اما از طرفی افراط هم داریم، بعضی ها به سمت و سویی می روند که یا خواسته های شخصی، یا جناحی و جریان سیاسی است که هیچ گونه مقبولیتی ندارد. نهم دی ماه حقیقتاً تبلور اراده حضرت حق تعالی بود. درست است که هیأتها به عنوان تشکل های مردمی نقش آفرینی کردند، اما این حضور از پیش تعیین شده و برنامه ریزی نشده بود، اصلی که حضور حداکثری مردم را در این حماسه محقق کرد، جلوه و عنایت خاصه سیدالشهدا(ع) بود و واقعاً شبیه به اعجاز بود که فتنه ای را به آن بزرگی، در برابر حماسه عظیم بی اثر کرد. در این مقطع مادحین، ذاکرین و وعاظ تابع اراده غیبی حضرت سیدالشهدا(ع) بودند. ذاکرین و مادحین هم از این فیض بهره مند شدند و کنار مردم حضور پیدا کردند.
حجت‌الاسلام مهدی طائب: حماسه نهم دی ماه و مقابله با فتنه براندازانه 88 به دو مطلب نیاز داشت، یک بصیرت، دو عشق،اردات و ایمان به انقلاب، که این دو از ویژگی های حرکت عاشورایی سید الشهدا(ع) بود، شما در آنجا دو صفت بارز می بینید، یک دارای بصیرت اند، دو عاشق آرمان و هدف اباعبدالله الحسین(ع) که درد شمشیر را احساس نمی کنند. هیأتهای عاشورایی در طول تاریخ تلاششان این بوده که این دو ویژگی را نسل به نسل انتقال دهند تا ان‌شاءلله به آن مقصود نهایی که پیروزی کربلا با ظهور امام زمان(ع) برسند. در فتنه 88 دشمن این اصل را مورد هدف قرار داده بود، در این مقطع به فضل الهی مداحان با بصیرت عاشورایی به خوبی توانستند ایفای نقش بکنند و همانطور که سال 42 حضرت امام برای پایه ریزی این حرکت به برخی از انقلابیون فرموده بودند بروید هیات‌های مذهبی را به میدان بیاورید و فلسفه تشکیل هیات‌های موتلفه هم از همین زاویه و دستور بود. در مقابله با این فتنه که برای براندازی انقلاب آمده بودند، مردم با لبیک به مقام معظم رهبری و به صورت کاملاً خودجوش در معیت مداحان با بصیرت توانستند بساط این فتنه را جمع کنند.
حجت‌الاسلام علی خاتمی امام جمعه زنجان: اتفاقی که روز هفتم دی ماه در سال 88 رخ داد حرکت بسیار ناپسند و غیر قابل قبولی بود، و به این ضرب المثل شبیه بود که دزد ناشی به کاهدان می زند! در عاشورا که روز اوج شور احساس مردم نسبت به دین خداست، توهین به مقدسات و هتک حرمت به عزاداری امر رذیلانه بود. مخصوص آنکه مردم در آن ساعت ها در تکایا و مساجد مشغول عزاداری بودند و عواطف و احساسات دینی مردم جریحه دار شد. هر مسلمانی به همان مقدار علاقه اش به مقدسات و بالاخص به سید الشهدا(ع) عکس العمل نشان داد، لذا ما حرکت نهم دی ماه را طبیعی ترین و خودجوش ترین عکس العمل مردم نسبت به فتنه بود. هیأت مذهبی با بخش نامه کار نمی‌کنند، تشکیل نمی شوند، عشق به حسین(ع) و نفرت از یزید و یزیدیان باعث شکل گیری هیأت مذهبی ما شد. دقیقاً سرمنشأ حماسه نهم دی ماه همین مسأله بود، یه مقدار شور بیشتری نشان دادند و در نهم دی ماه حربٌ لمن حاربکم تجلی بهتری داشت، نفرت به کسانی که آن قائله را ایجاد کردند و در واقع تبری از آن واقعه نجستند به خوبی خود را نشان داد.
به نظر من کسی اگر یک ته مانده وجدانی داشته باشد، می پذیرد که آن روز حضور مردم حضوری استثنایی بود، آن روز ها من خودم شهریار بودم، راهپیمایی که آنروز در شهریار محقق شد، اهالی و ساکنین می گفتند که مثل آن روز، بی نظیر بود. آنچه در نهم دی ماه جالب بود، فقط آنهایی که در طول سال هیاتی هستند و مذهبی هستند نبود، بسیاری از افرادی که در راهپیمایی شرکت کردند، افرادی بودند که همیشه در مساجد و هیات ها نبودند. اما آنهایی هم که اصحاب هیأت و مسجد هم نبودند، نفرت خودشان را از این هتک حرمت برزو و ظهور دادند. خود جوش ترین حرکت مردمی پس از انقلاب به این شکل وسیع و گسترده در تمام نقاط کشور حماسه نهم دی ماه بود. در این حماسه علماء و مادحین و هیأتهای مذهبی نقش ویژه ای داشتند.
مجید باد کوبه: مردم شهید پرور ایران، پس از جسارت‌های ایادی فتنه در روز عاشورای 88 به عزاداری حضرت سید الشهدا شد، دیگر تاب نیاوردند و هر چقدر بد اخلاقی های فتنه گران را تحمل کرده بودند، دیگر در نهم دی ماه آستانه صبر، اهل هیأت پرشده بود و مردم با شور و شعوری بی نظیر و کاملاً خودجوش از اصل نظام دفاع کردند و آن حماسه را آفریدند و همانند آبی بود بر آتش.
حیدر توکل: یکی از پایه های شکل گیری حماسه نهم دی ماه همین مادحین، هیأتها و سینه زنان سیدالشهدا(ع) بودند. مردم در آن ایام فقط سینه نزدند، بلکه تحرکات فتنه گران را رصد می کردند و بهنگام در عرصه حضور پیدا کردند و عکس العمل نشان دادند.
جواد علی گلی: علت پیدایش حماسه نهم دی ماه، جسارت به ایام عزاداری سید الشهدا و بالاخص روز عاشورا بود. طبیعتاً یکی از محوری ترین اعضای جامعه در مقابله با این حتک حرمت مداحان اهل بیت(ع) هستند و مردم را دعوت کردند به مقابله با فتنه ای که آمریکا، اسرائیل و بهائیت طراحی کرده بودند.
رضا طاهری: یکی از مهم ترین نقش ها را مداحان ایفا کردند، بالاخص اشعاری که در این مورد سروده شد، تاثیر بسزایی در شکل گیری این حماسه عظیم داشت.
یکی از راهکارهای مقابله فتنه‌ها، اقتدا به سیره امیرالمؤمنین پس از فتنه شورای ثقیفه است و برخورد با فرصت طلبانی که از این فتنه ثقیفه استفاده می کردند، خود حضرت امیر المونین فرمودند: حب الدنیا رأس کل خطیه، حب دنیا، ثروت طلبی و قدرت پرستی باعث شد که این فتنه رخ دهد، اما مردم بیدار ما در روز نهم دی ماه پاسخ دندان شکنی به فتنه انگیزان دادند.
علی مشکینی: نقش مداحان در هیأتها یعنی؛ آنچه خداوند رحمان در قرآن کریم می‌فرمایند: آنچه اهل بیت عصمت و طهارت می گویند، نخست خود به این آیه ها و احادیث عمل کند بعد آنها را به مردم بگویند. نهم دی ماه تجلی این بود که مردم تا زمانی که از قرآن، اوامر اهل بیت و بیانات رهبری(دامت برکاته) پیروی می کنند، همیشه پیروزاند.
یدالله بهتاش: نظر به اهمیت نقش مداحان در رسانه های سنتی، مادحین نقش بسیار سازنده‌ای در شکل گیری این حماسه بزرگ داشتند.
مهدی سماواتی: مادحین و ذاکرین اگر نقش خودشان را درست ایفا کنند، چیزی به غیر از تذکار آیات قرآن کریم و نقل روایات اهل بیت عصمت و طهارت چیزی بر زبان جاری نمی‌کنند. این مهم خود راه را روشن می کند و خوب را از بد تمییز می دهد، اگر کسی خالصانه برای خدا این کار را بکند خداوند هم به کلامش اثر می دهد و فاصله مردم با خدا و اهل بیت کم می شود. مردم به برکت این توسلات راه را پیدا می کنند. اگر ما این معرف را خوب بیان بکنیم، مردم جان فشانی می کنند در راه خدا، در راه اسلام و هر جا که لازم باشد حضور پیدا می کنند. در نهم دی ماه مردم دیدند که دشمن درصدد خدشه وارد کردن به مکتب اهل بیت(ع) هست و ثابت کردند که اگر در کربلا بودند در صف روبروی سید الشهدا(ع) حضور نمی یافتند. این حضور موید آن است که مردم پیام عاشورا را دریافتند.
حسین هوشیار: قیام امام حسین(ع) یک قیام روشنگرانه بود، طبیعتاً رسالت و وظیفه ذاکران امام حسین(ع) باید روشنگرانه باشد، همین افق مشترک می تواند،بهترین پاسخ این سئوال باشد، مهم ترین وظیفه یک مداح روشنگری نسبت به قیام و ابعاد آن قیام است. یکی از مهم ترین ابعاد آن قیام ولایت پذیری و بصیرت عاشورایی بود. که بهترین تجلی آن در حضرت عباس ابن علی (ع) متبلور بود، همه اصحاب حضرت از نعمت بصیرت بهره مند بودند. تعمیم این ولایت پذیری و بصیرت در جامعه امروز ما ادامه دادن راه عاشوراست.
جواد میری: یکی از افتخارات انقلاب اسلامی این است که هیچ مداحی پس از انقلاب غیر ولایی نبود، همانطوری که حضرت آقا فرمودند که ما هیأت سکولار نداریم. هیچ مداحی در ایران نیست که از مسیر ولایت خارج باشد، خود این نکته مهم یک کد است، که مسیر ما همان مسیر امام حسین(ع) است و مداحان اهل بیت مخصوصاَ آنهایی که شعر حماسی می خوانند، همیشه این ایام را با روز عاشورا تطبیق می دهند و درس های عاشورا را خوب به مردم گوشزد می کنند. نهم دی ماه من خودم در راهپیمایی بودم و با هیات رزمندگان مرکز در معیت سردار مداحی بودم، خود من تریبون دستم بود و شعار دادم و مکر دشمن را عیان کردم.
مداح باید به روز باشد، نسبت به تکفیری ها، شیرازی ها، امروز دشمن از طریق فضای مجازی و ماهواره در صدد است از طریق دین به انقلاب ضربه بزند. همان طور که می دانید، مردم اعتماد خاصی به مداحان دارند و ما باید از این فرصت برای بیان حقایق و انتقال معارف متعالی اهل بیت و انقلاب اسلامی استفاده کنیم.
* نقش حماسه نهم دی ماه در تاریخ پس از انقلاب چه بود؟
حجت‌الاسلام بی‌آزار تهرانی: حضور مردم جریانی را ساخت که تمام فتنه ها را نقش بر آب کرد. ما وقتی به جریان کربلای سیدالشهدا(ع) می نگریم، دو گروه بیشتر نداریم، یه گروه در پایگاه سلام اند، یه گروه در پایگاه لعن اند. اما یه دسته سومی بین این دو تا متحیرند، آنها خواص اند، خواصی که آن روز با سکوتشان در مورد ولی خدا، باعث شدند که بنی امیه، جایگاه جولان پیدا کند، چگونه می توانند هم دست با قاتلین سید الشهدا نباشند، بعضی توبه کردند تا از این شراکت در قتل ولی خدا برائت بجویند اما چه حاصلی داشت؟
واقعاً این حرکت مردمی تدام حرکت انقلاب را ضمانت کرد، واقعاً از آن می توان به عنوان یک انقلاب معنوی و فرهنگی دوم یاد کرد، چون دشمن خیلی برنامه ها داشت، خیلی از خواص دچار تردید و سکوت شدند یا نسبت به اصل ولایت زاویه گرفتند. که حقیقتاً این حماسه مردمی در کنار غربتی مثل فاطمیه، کربلا دل امام زمان را در کنار سفره غم سید الشهدا(ع) شاد کرد.
حجت‌الاسلام مهدی طائب: اجازه بدید مثالی بزنم؛ «الاسلام نبوی الحدوث، حسینی البقاء»، اسلام با حرکت نبی مکرم اسلام(ص) حادث شد، اما با حرکت سید الشهداش(ع) باقی ماند. یعنی در مقطع قبل از عاشورا اقدامات دشمن به جایی رسیده بود که اگر قیام سید الشهدا نبود اسلام از بین رفته بود. در حقیقت حماسه نهم دی ماه باعث بقا شد. اگر حماسه نهم دی ماه نبود، اگر این حرکت عظیم در برابر قتنه قد علم نمی کرد، آن اسلام ناب محمدی(ص) که حضرت امام خمینی آن را احیا کرده بود، از بین رفته بود. ما می توانیم به شباهت آن بیان فوق؛ انقلاب که احیاگر اسلام ناب محمدی بود با امام خمینی(ره) حادث شد و با حماسه نهم دی ماه به رهبری حضرت آقا منجر به بقای انقلاب شد.
حجت‌الاسلام علی خاتمی امام جمعه زنجان: کار بزرگی که با هدایت حضرت امام خمینی(ره) محقق شد، پیروزی انقلاب بود و تداوم این حرکت یک معجزه همانند خود انقلاب بود که توسط امام مسلمین مقام معظم رهبری(دام ظله) میسر شد. تثبیت نگاه عاشورایی مردم به انقلاب و تجدید خاطره ای که مانند روز های نخستین انقلاب اسلامی در رفتار مردم بود. پس از آن هم هر سال آن حرکت به شکل بسیار زبیایی خودش را زنده نشان می دهد.
مجید بادکوبه: نهم دی ماه خون تازه‌ای در رگهای شجره طیبه و تنومند انقلاب بود. از شهادت امام حسین(ع) حرارتی در قلوب مومنین هست که تا قیامت سرد نمی شود، و ما شاهد این هستیم که شور و شعور مردم پس از این حماسه چقدر متعالی‌تر شد.
حیدر توکل: می توان گفت عاشورایی دوبارهای رخ داد، ما پس از عاشورا قیام های نظیر توابین را دیدیم، اما هیچ کدام تاثیر عاشورا را نداشتند. بحمدالله حماسه نهم دی ماه به موقع رخ داد.
جواد علی گلی: در نهم دی ماه حماسه ای نظیر 22 بهمن در تاریخ پس از انقلاب رقم خورد. روز نهم دی ماه سرزندگی مردم با عشق ولایت را به زیبایی هر چه تمامتر نمایان کرد و سرمایه و فرصتی شد برای آیندگان که هر وقت به تاریخ انقلاب اسلامی نگریستند ، به این روز بزرگ افتخار کنند و دشمنان ایران اسلامی هم از این حماسه هراس خواهند داشت.
رضا طاهری: مهم‌ترینش، خود جوش بودن حمایت های مردمی از ولایت، موقعیت شناسی مردم و حضور پرشور و شعورشان در مقابل براندازان پرکینه نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بود. همانطور که رهبری معظم انقلاب(دامت برکاته) بصیرت یعنی اینکه بدانیم، شمری که سر از امام حسین(ع) برید همان جانباز صفین بود که تا مرز شهادت پیش رفت.
علی مشکینی: آنهایی که در مقابل دشمنان نظام و انقلاب اسلامی می‌توانند بایستند که پیرو رهبری اند، ما اگر پیرو رهبریم و مقلد آقا هستیم، باید پشت رهبر حرکت کنیم، حرفی که آقا برای ما می زند فصل الخطاب است، دیگر نیازی به تفسیر ندارد، کلام رهبری صریح و دقیق است، ما باید در عمل پیرو رهبر باشیم، آن هم پیرو رهبر نه جلو تر از رهبر. نهم دی ماه یک بار دیگر ضرورت پیروی از رهبری برای همه آحاد جامعه گوشزد کرد و از همه مهم تر عمل به بیانات رهبری(دام ظله).
یدالله بهتاش: نظر به اینکه خطر جدی بود، کثیری از آحاد جامعه را متألم کرده بود، همه به میدان آمدند ، اما برخی ها کوتاه آمدند! اگر به میدان نمی آمدند ، شاید اصل انقلاب ضربه می خورد، از این منظر است، افرادی که به میدان آمدند و بصیرت به خرج دادند و حماسه آفریدند. نهم دی ماه در تاریخ پس از انقلاب ایران اسلامی اگر از انقلاب بهمن 57 مهم تر نباشد، کمتر نیست.
مهدی سماواتی: مردم با این حضور و حماسه، انقلاب اسلامی را بیمه کردند و حیاتی نوین به نظام مقدس جمهوری اسلامی دادند. مردم نشان دادند که حاضرند برای انقلاب و مکتب اهل بیت جان فشانی کنند.
حسین هوشیار: معتقدم حماسه نهم دی ماه، اتفاقات قبل از نهم دی ماه حجامتی بود که پیکر انقلاب آن را تاب آورد و نهم دی ماه استحمام این حجامت بود. نهم دی ماه استحمام عافیت آن حجامت سیاه پیش از این حماسه بود.
سیدجواد میری: روز نهم دی ماه یک انقلاب بود، نهم دی ماه به مانند بیان امام خمینی(ره) انفجار نور بود، واقعاً انفجار نور بود. من اوایل انقلاب هفت ساله بودم، که در تظاهرات شرکت می کردم، نهم دی ماه سال 88 از بهمن 57 با شکوه‌تر بود. عوامل فتنه، منافقین که همه کمر همت بستند که به نظام جمهوری اسلامی ایران ضربه بزنند، نهم دی ماه نشان بصیرت مردم نسبت به حوادث روز بود. تنها بحثی که باقی می ماند بصیرت است.
* افقی که حماسه نهم دی ماه بر جامعه گشود چه بود؟
حجت‌الاسلام بی‌آزار تهرانی: محوریت اصل ولایت فقیه، نگاه مردم نسبت به شخص ولی فقیه و اشارت حضرت آقا، اما نکته ای که مغفول مانده این است، که ما این حماسه را باید به عنوان مظهر غیب الغیوب و اراده خفیه خداوند ببینم، دلها در این جریان از غیب الغیوب هدایت شد.
حجت‌الاسلام مهدی طائب: نقش روشنگری و بصیرت افزایی مقام معظم رهبری(دامت برکاته) در این زمینه و نقش اعتقاد مردم به ولایت فقیه را نمایان می کند، دو مساله که ضمانت بقای انقلاب را تا زمان ظهور امام زمان(عج) میسر می‌کند، یعنی توسط بیاناتی که مقام معظم رهبری می فرمایند که او هرچه می گوید درست است. عده ای قبل از حماسه نهم دی ماه از خودشان اجتهاد کرده و راهکار توصیه می کردند، آدم های بدی نبودند، اما اجتهاد می‌کردند، در مسیری که دشمن می‌خواست حرکت می کردند. دو نکته در حماسه نهم دی ماه باید مورد بازخوانی قرار گیرد، نقش روشنگرانه مقام معظم رهبری، دوم اعتقاد مردم نسبت به ولایت فقیه.
یدالله بهتاش: انسان باید فرصت ها را غنیمت بشمرد، اگر فرصتی از دست رفت، دیگر بر نمی گردد. در واقعه کربلا افرادی همراه حضرت اباعبدالله حسین(ع) بودند مانند «تَرِما»، ایشان برای اینکه مقدمات زندگی اهل حرمش را فراهم کند برای مدت کوتاهی از حضرت جدا شد و به کوفه برگشت، زمانی که به کربلا رسید رأس الحسین(ع) بر نیزه ها بود و حضور او دیگر فایده نداشت. توابین هم بودند که زمانی که قیام کردند آن تأثیر موثر را نداشت. آن زمان را آنهایی که غنیمت ندانستند الان هم پشیمان باشند، آن تاثیر را ندارد. اما هنوز باب توبه باز هست، اگر راه نادرستی رفته اند، به آغوش نظام برگردند و مطیع رهبری باشند. نخبگان جامعه همینطور باید موقعیت شناس و ولایت پذیر باشند.
حسین هوشیار: عاشورایی بودن انقلاب ، ما در نهم دی ماه به معنای این فرموده داهیانه امام خمینی(ره) رسیدیم” این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است”. مردم در نهم دی ماه به خاطر تعلق خاطر به امام حسین(ع) به میدان آمدند و نهم دی ماه تبلور پیونده انقلاب اسلامی با قیام عاشورا بود. مردم ثابت کردند که انقلاب ما بر اساس ارزش های عاشورایی شکل گرفته است. مردم نشان دادند که نخواهند گذاشت که امامی دوباره به مسلخ برود.
چه بعدی از حماسه نهم دی ماه تا به حال مغفول مانده است؟
حجت‌الاسلام علی خاتمی: جمیع ابعاد بررسی شده است، اما بعد تبری مساله بعد پیچیده ای است که هر چقدر به آن پرداخته شود کم است، مردم "انی سلمٌ لم سالمکم” مردم عزاداری برای سید الشهدا(ع) را دوست دارند، حتی آنهایی که اهل هیأت نیستند، هنگامی که با عزاداران مواجهه می شوند ادای احترام می کنند. آنچه در این جا بسیار متجلی بود: «حربُ لمن حاربکم» نفرت به یزید و یزیدیان و نفرت به کسانی پس از هزارو اندی سال هنوز تفکر یزیدی دارند و به اعتقادات مردم احترامی نمی گذارند، با عکس العمل طبیعی جامعه روبرو شدند.
جواد علی گلی: ببینید در زمان معصوم(ع) مردم به ایشان اقتدا نکردند، اگر اقتدا می کردند الان وضع شیعه این نبود. حضرت امیرالمونین علی(ع) نزدیک پنج سال حکومت کردند، حضرت امام حسن(ع) شش ماه حکومت کردند بعد دیگر کسی به بیانات ائمه هدی گوش نمی داد،الا عده اندکی، در کشور عراق امام هادی(ع) و امام حسن عسگری(ع) در پادگان نظامی محصور بودند.
اما در ایران مردم با اقتدا به ولی فقیه، انقلاب کردند، جنگ را مدیریت کردند و فتنه های مکرری را از سر گذراندند. این خیلی مهم است و این مزیت مردم ماست، که مردم ایران چه درک متعالی از دین داری دارند.
این جسارت ها و وهن ها ریشه در چه مقطعی از تاریخ دارد؟
مجید بادکوبه: نقل مشهوری است در تاریخ، روز عاشورا زمانی که حضرت اباعبدالله الحسین خطبه می خواندند، عده‌ای کثیری دست می‌زدند و هلهله می کردند و حضرت فرمودند که «شما شکم هایتان از حرام پر شده است» ما هم سال 88 صحنه های را داشتیم که در روز عزاداری امام حسین(ع) بعضی ها که سازماندهی شده بودند و بعضی ها هم که تحریک شده بودند، دست می زدند و شادمانی می کردند. وقتی با برخی از این دسته جات عزاداری درگیر شدند و آن فجایع را رقم زدند، خود به خود آن شور و شعور حسینی بروز یافت، حتی هر کسی که ذره ای محبت اهل بیت را در خود داشت، وارد حماسه نهم دی ماه شد. حتی آن عده قلیلی که اعتقادات منظمی ندارند باز روز تاسوعا و عاشورا حرمت نگه می دارند، اما آنها با این حتک حرمت موضع واقعی خودشان را نشان دادند.
حیدر توکل: وهن‌ها همیشه در تاریخ بوده است، اما منش مردم ما ریشه در فرهنگ عاشورا دارد و این مهم در همه ادوار تاریخ پس از انقلاب خود را نمایان کرده است و مانند ماهی است که پشت ابر نمی ماند، این ریشه در دفاع مقدس خود را نشان داد و در سال 88 اوج بروز و ظهورش بود. یکی از عوامل موثر بر تحقق حماسه نهم دی ماه جسارت به ساحت ولایت و اصل نظام بود که آتش زیر خاکستر بچه های حزب الهی را برافروخت.
منبع:فارس
