واژه "الرحمن" در سراسر قرآن کریم 157 مرتبه، و واژگان الرحیم و رحیم و رحیما جمعاً 166 مرتبه تکرار شده اند.
عقیق: نورالدین قدیمی در وبلاگ "خلوتگه خورشید" نوشت:
خداوندمتعال خود رادر قرآن کریم با صفات زیادی به بندگان معرفی فرموده است؛ صفاتی که هرکدام جلوهای ازجمال وجلال الهی را به نمایش می گذارد.صفت رحمت یکی از این صفات است که دربیش از 500 آیه از آن سخن به میان آمده است. مناسب است قبل از ورودبه بحث اصلی،ابتدا تعریفی اجمالی از معنای رحمت ارائه شود.
رحمت؛ نوعی رقت وحالت قلبی است که احسان و نیکی به شخص مورددلسوزی رادرپی داشته باشد.البته درتعبیرات قرآنی گاهی به دلسوزی بدون احسان نیز رحمت گفته می شود.همانگونه که برخی اوقات احسان بدون حالت قلبی رانیزرحمت می نامند.در قرآن کریم هر جا که رحمت خداوند متعال به بندگانش مطرح می شود، منظور احسان وتفضل ونیکی بدون حالت تأثرقلبی است چراکه ذات مقدّس اومنزّه ازتأثرات قلبی ورقّت دل و...است (1)
اینک در کنار مائده آسمانی قرآن می نشینیم و با استفاده از آیات نورانی قرآن کریم، با این صفت الهی بیشتر آشنا می شویم:
1. تعداد تکرار
واژه "الرحمن" در سراسر قرآن کریم 157 مرتبه، و واژگان الرحیم و رحیم و رحیما جمعاً 166 مرتبه تکرار شده اند. در مواردی که در قرآن کریم این کلمات آمده، به عنوان صفت الهی است، مگر در یک مورد در آیه 128 سوره توبه که کلمه رحیم در وصف پیامبر اکرم (ص) آمده است.
در 4 مورد از خداوند طلب رحمت شده که سه مورد آن از طرف پیامبران و دیگری از سوی بندگان خالص الهی است. که عبارتند از: بقره/286، اعراف/151 و 155، مؤمنون/109.
در 4 جا هم خداوند متصف به «ارحم الراحمین»؛ اعراف/151، یوسف/64، یوسف/92 و انبیاء/83 و در یک مورد «خیر الراحمین» مؤمنون/118.گردیده است .
2. رحمت الهی در برخی آیات
"پروردگار شما بخشنده و دارای رحمت است .وَرَبُّکَ الْغَفُورُ ذُو الرَّحْمَةِ" کهف/58.
" خداوند رحمت را بر خویش واجب فرموده است .کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلَی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ" انعام/12 و 52.
"رحمت الهی واسع است و شامل هر چیزی می شود .وَرَحمَتِی وَسِعَت کُلَّ شَیء" اعراف/156.
"رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است . إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ " اعراف/56.
"ای کسانی که به خود ظلم کرده اید! هرگز از رحمت خدا نا امید نشوید . قُلْ یا عِبَادِی الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ " زمر/53.
"از رحمت مایوس نمی شوند، مگر گمراهان .وَمَنْ یقْنَطُ مِنْ رَحْمَةِ رَبِّهِ إِلَّا الضَّالُّونَ" حجر/56.
"حقیقتاً هیچ کسی نمی تواند مانع نزول رحمت الهی بر انسان شود و اگر خداوند رحمتی را از شخصی دریغ دارد، هیچ کس نمی تواند آن رحمت را بر وی فرود آورد.مَایفْتَحِاللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِکَ لَهَا وَمَایمْسِکْ فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ "فاطر/2.
"بسیاری از انسانها اگر بعد از سختی و شدت، رحمتی بر آنان نازل شود، ظرفیت پذیرش آن را ندارند و مشرک میشوند و آن رحمت را از دیگری میدانند .وَإِذَا مَسَّ النَّاسَ ضُرٌّ دَعَوْا رَبَّهُمْ مُنِیبِینَ إِلَیهِ ثُمَّ إِذَا أَذَاقَهُمْ مِنْهُ رَحْمَةً إِذَا فَرِیقٌ مِنْهُمْ بِرَبِّهِمْ یشْرِکُونَ" روم/33.
"اگر مردم مالک گنجینهها و ذخیرههای رحمت الهی بودند، باز هم از ترس فقر، آن را انفاق نمیکردند .قُلْ لَوْ أَنْتُمْ تَمْلِکُونَ خَزَائِنَ رَحْمَةِ رَبِّی إِذاً لَأَمْسَکْتُمْ خَشْیةَ الْأِنْفَاقِ" اسراء/100.
"آیا کسی غیر از خدا رحمت را تقسیم می کند؟ . أَهُمْ یقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّکَ" زخرف/32.
"برخی وقتی رحمتی از طرف خدا بر آنان نازل می شود، آن را حق مسلم خود و ازلی و دائمی می پندارند و قیامت را انکار می کنند و گمان میبرند در آخرت هم همین رحمت را خواهند داشت . وَلَئِنْ أَذَقْنَاهُ رَحْمَةً مِنَّا مِنْ بَعْدِ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُ لَیقُولَنَّ هَذَا لِی وَمَا أَظُنُّ السَّاعَةَ قَائِمَةً وَلَئِنْ رُجِعْتُ إِلَی رَبِّی إِنَّ لِی عِنْدَهُ لَلْحُسْنَی" فصلت/50.
"رحمت پروردگارت از آنچه جمع می کنند، بهتر است .وَرَحْمَتُ رَبِّکَ خَیرٌ مِمَّایجْمَعُونَ" زخرف/32.
"رحمت کردن به بندگان از فلسفه های خلقت . إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ وَلِذَلِکَ خَلَقَهُمْ" هود/119.
"جز از طریق رحمت الهی، راهی برای رهایی از شر نفس اماره نیست »إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّی" یوسف/53.
"دوستی، علاقه و رحمت بین زن و شوهر از نشانه های خداوند است . وَمِنْ آیاتهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیهَا وَجَعَلَ بَینَکُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً" روم/21.
"رویش گیاهان در فصل بهار از آثار رحمت الهی »فَانْظُرْ إِلَی آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ کَیفَ یحْیی الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا"روم/50.
"ای کسانی که ایمان آوردهاید! تقوای الهی پیشه کنید و به رسول او هم ایمان آورید تا خداوند دو بهره و نصیب از رحمتش را به شما کرامت فرماید.یا ایهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَآمِنُوا بِرَسُولِهِ یؤْتِکُمْ کِفْلَینِ مِنْ رَحْمَتِهِ" حدید/28.
3.رحمت در میان مؤمنان
"از خصوصیات اصحاب الیمین، سفارش به رحمت به یکدیگر است ... وَتَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ أُولَئِکَ أَصْحَابُ الْمَیمَنَةِ"بلد/17ـ 18.
"مؤمنان با دشمنان سخت و محکم، ولی با یکدیگر با رحمت برخورد می کنند.وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَیالْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَینَهُمْ" فتح/29.
"از سر مهربانی، بال فروتنی بر آنان (پدر و مادر) بگستر .وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ" اسراء/24.
"دعا برای مورد رحمت قرار گرفتن پدر و مادر از وظایف فرزندان است؛ چراکه در کودکی او را تربیت کرده اند.... وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیانِی صَغِیراً" اسراء/24.
پی نوشت:
1. مفردات راغب اصفهانی، ذیل واژه رحمت
منبع:جهان
211008
خداوندمتعال خود رادر قرآن کریم با صفات زیادی به بندگان معرفی فرموده است؛ صفاتی که هرکدام جلوهای ازجمال وجلال الهی را به نمایش می گذارد.صفت رحمت یکی از این صفات است که دربیش از 500 آیه از آن سخن به میان آمده است. مناسب است قبل از ورودبه بحث اصلی،ابتدا تعریفی اجمالی از معنای رحمت ارائه شود.
رحمت؛ نوعی رقت وحالت قلبی است که احسان و نیکی به شخص مورددلسوزی رادرپی داشته باشد.البته درتعبیرات قرآنی گاهی به دلسوزی بدون احسان نیز رحمت گفته می شود.همانگونه که برخی اوقات احسان بدون حالت قلبی رانیزرحمت می نامند.در قرآن کریم هر جا که رحمت خداوند متعال به بندگانش مطرح می شود، منظور احسان وتفضل ونیکی بدون حالت تأثرقلبی است چراکه ذات مقدّس اومنزّه ازتأثرات قلبی ورقّت دل و...است (1)
اینک در کنار مائده آسمانی قرآن می نشینیم و با استفاده از آیات نورانی قرآن کریم، با این صفت الهی بیشتر آشنا می شویم:
1. تعداد تکرار
واژه "الرحمن" در سراسر قرآن کریم 157 مرتبه، و واژگان الرحیم و رحیم و رحیما جمعاً 166 مرتبه تکرار شده اند. در مواردی که در قرآن کریم این کلمات آمده، به عنوان صفت الهی است، مگر در یک مورد در آیه 128 سوره توبه که کلمه رحیم در وصف پیامبر اکرم (ص) آمده است.
در 4 مورد از خداوند طلب رحمت شده که سه مورد آن از طرف پیامبران و دیگری از سوی بندگان خالص الهی است. که عبارتند از: بقره/286، اعراف/151 و 155، مؤمنون/109.
در 4 جا هم خداوند متصف به «ارحم الراحمین»؛ اعراف/151، یوسف/64، یوسف/92 و انبیاء/83 و در یک مورد «خیر الراحمین» مؤمنون/118.گردیده است .
2. رحمت الهی در برخی آیات
"پروردگار شما بخشنده و دارای رحمت است .وَرَبُّکَ الْغَفُورُ ذُو الرَّحْمَةِ" کهف/58.
" خداوند رحمت را بر خویش واجب فرموده است .کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلَی نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ" انعام/12 و 52.
"رحمت الهی واسع است و شامل هر چیزی می شود .وَرَحمَتِی وَسِعَت کُلَّ شَیء" اعراف/156.
"رحمت خدا به نیکوکاران نزدیک است . إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَرِیبٌ مِنَ الْمُحْسِنِینَ " اعراف/56.
"ای کسانی که به خود ظلم کرده اید! هرگز از رحمت خدا نا امید نشوید . قُلْ یا عِبَادِی الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَی أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ " زمر/53.
"از رحمت مایوس نمی شوند، مگر گمراهان .وَمَنْ یقْنَطُ مِنْ رَحْمَةِ رَبِّهِ إِلَّا الضَّالُّونَ" حجر/56.
"حقیقتاً هیچ کسی نمی تواند مانع نزول رحمت الهی بر انسان شود و اگر خداوند رحمتی را از شخصی دریغ دارد، هیچ کس نمی تواند آن رحمت را بر وی فرود آورد.مَایفْتَحِاللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِکَ لَهَا وَمَایمْسِکْ فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ "فاطر/2.
"بسیاری از انسانها اگر بعد از سختی و شدت، رحمتی بر آنان نازل شود، ظرفیت پذیرش آن را ندارند و مشرک میشوند و آن رحمت را از دیگری میدانند .وَإِذَا مَسَّ النَّاسَ ضُرٌّ دَعَوْا رَبَّهُمْ مُنِیبِینَ إِلَیهِ ثُمَّ إِذَا أَذَاقَهُمْ مِنْهُ رَحْمَةً إِذَا فَرِیقٌ مِنْهُمْ بِرَبِّهِمْ یشْرِکُونَ" روم/33.
"اگر مردم مالک گنجینهها و ذخیرههای رحمت الهی بودند، باز هم از ترس فقر، آن را انفاق نمیکردند .قُلْ لَوْ أَنْتُمْ تَمْلِکُونَ خَزَائِنَ رَحْمَةِ رَبِّی إِذاً لَأَمْسَکْتُمْ خَشْیةَ الْأِنْفَاقِ" اسراء/100.
"آیا کسی غیر از خدا رحمت را تقسیم می کند؟ . أَهُمْ یقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّکَ" زخرف/32.
"برخی وقتی رحمتی از طرف خدا بر آنان نازل می شود، آن را حق مسلم خود و ازلی و دائمی می پندارند و قیامت را انکار می کنند و گمان میبرند در آخرت هم همین رحمت را خواهند داشت . وَلَئِنْ أَذَقْنَاهُ رَحْمَةً مِنَّا مِنْ بَعْدِ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُ لَیقُولَنَّ هَذَا لِی وَمَا أَظُنُّ السَّاعَةَ قَائِمَةً وَلَئِنْ رُجِعْتُ إِلَی رَبِّی إِنَّ لِی عِنْدَهُ لَلْحُسْنَی" فصلت/50.
"رحمت پروردگارت از آنچه جمع می کنند، بهتر است .وَرَحْمَتُ رَبِّکَ خَیرٌ مِمَّایجْمَعُونَ" زخرف/32.
"رحمت کردن به بندگان از فلسفه های خلقت . إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّکَ وَلِذَلِکَ خَلَقَهُمْ" هود/119.
"جز از طریق رحمت الهی، راهی برای رهایی از شر نفس اماره نیست »إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّی" یوسف/53.
"دوستی، علاقه و رحمت بین زن و شوهر از نشانه های خداوند است . وَمِنْ آیاتهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیهَا وَجَعَلَ بَینَکُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً" روم/21.
"رویش گیاهان در فصل بهار از آثار رحمت الهی »فَانْظُرْ إِلَی آثَارِ رَحْمَتِ اللَّهِ کَیفَ یحْیی الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا"روم/50.
"ای کسانی که ایمان آوردهاید! تقوای الهی پیشه کنید و به رسول او هم ایمان آورید تا خداوند دو بهره و نصیب از رحمتش را به شما کرامت فرماید.یا ایهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَآمِنُوا بِرَسُولِهِ یؤْتِکُمْ کِفْلَینِ مِنْ رَحْمَتِهِ" حدید/28.
3.رحمت در میان مؤمنان
"از خصوصیات اصحاب الیمین، سفارش به رحمت به یکدیگر است ... وَتَوَاصَوْا بِالْمَرْحَمَةِ أُولَئِکَ أَصْحَابُ الْمَیمَنَةِ"بلد/17ـ 18.
"مؤمنان با دشمنان سخت و محکم، ولی با یکدیگر با رحمت برخورد می کنند.وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَیالْکُفَّارِ رُحَمَاءُ بَینَهُمْ" فتح/29.
"از سر مهربانی، بال فروتنی بر آنان (پدر و مادر) بگستر .وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ" اسراء/24.
"دعا برای مورد رحمت قرار گرفتن پدر و مادر از وظایف فرزندان است؛ چراکه در کودکی او را تربیت کرده اند.... وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیانِی صَغِیراً" اسراء/24.
پی نوشت:
1. مفردات راغب اصفهانی، ذیل واژه رحمت
منبع:جهان
211008
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۴
انتشار یافته: ۶
سالار
| 
۲۱:۴۲ - ۱۳۹۵/۱۰/۰۵
پاسخ
خوبه ولی باید بهترش کنین
مشتی
| ۱۸:۰۰ - ۱۳۹۶/۰۷/۱۷
پاسخ
انشاءالله بهتر و کامل تر و رنگی تر وبا فونت بزرگتر چاپ شود
کورش
| 
۲۲:۵۸ - ۱۳۹۷/۰۱/۲۹
پاسخ
زیبا بود
ابراهیم
| ۱۹:۵۳ - ۱۳۹۷/۰۷/۰۷
پاسخ
من از این موضوع به چیز هلیی پی بردم
ناشناس
| ۲۳:۰۵ - ۱۳۹۸/۰۷/۰۸
پاسخ
بد نبود...
راحیل
| ۱۹:۵۴ - ۱۳۹۹/۰۷/۰۸
پاسخ
خیلی افتزاح
