عقیق:محمد بن ابي بكر، در سفر معنوي و روحاني حجه الوداع، كه پيامبر اكرم (ص) و اكثر اصحاب و پيروان آن حضرت، در سال دهم قمري از مدينه منوره و ساير نواحي اسلامي عازم مكه معظمه شده بودند، در سرزمين «ذوالحليفه»، يا «شجره» كه بين راه مدينه و مكه و يكي از «مي‌قات» پنجگانه است، در چند روز مانده به پايان ماه ذي قعده، از بانوي شريف و گرانقدري بنام «اسماء بنت عميس» ديده به جهان گشود. (۱)

علامه مجلسي، در اين باره گفت: اسماء بنت عميس در مكاني به نام «بيدا» و چهار روز مانده به آخر ذي قعده و در سفر حجه الوداع، محمد بن ابي بكر را به دنيا آورد. (۲)

گفتني است كه اسماء بنت عميس از زنان سابق الايمان بود و در سال‌هاي نخست ظهور اسلام، به پيامبر خدا (ص) ايمان آورد و به همراه همسر دلير و فداكارش حضرت جعفر بن ابي طالب (ع)، معرف به جعفر طيار، به حبشه هجرت كرد (۳) و پس از هجرت پيامبر (ص) به مدينه و تشكيل حكومت اسلامي، آنان نيز به مدينه هجرت كردند.

در سال هشتم قمري، جعفر بن ابي طالب (ع) در رأس سه هزار رزمنده سپاه اسلام در جنگ با روميان متجاوز، در مكاني به نام «موته» شركت كرد و در اين جنگ نابرابر، بسيار ايستادگي كرد، تا اينكه دو دستش قطع شد و مظلومانه به شهادت رسيد. بر اساس حديث صحيحي از پيامبر اسلام (ص)، خداوند سبحان به جاي دو دست بريده او در جنگ موته، دو بال در بهشت به او عنايت مي‌كند تا با آن‌ها به هر كجا كه خواهد، پرواز كند. بدين جهت از آن زمان به «جعفر طيار» معروف گرديد. (۴)

اسماء بنت عميس، پس از شهادت جعفر طيار، با ابوبكر بن ابي قحافه ازدواج كرد و محمد بن ابي بكر را به دنيا آورد. پس از مرگ ابوبكر در جمادي الآخر سال سيزدهم قمري، با امام علي بن ابي طالب (ع) ازدواج كرد و از آن زمان، محمد بن ابي بكر را به همراه خويش به خانه امام علي (ع) برد و از تربيت علوي و روحيه ستم ستيزي، وي را بهره‌مند نمود.

محمد بن ابي بكر در مبارزه با تبعيضات و ستم گري‌هاي عثمان [خليفه سوم راشدين] و عاملان او، به ويژه با عامل او در مصر، يعني عبدالله بن سعد بن ابي سرح، بسيار ساعي بود. (۵) هم چنين در راه ايجاد و استمرار حكومت عدالت گس‌تر حضرت علي (ع)، بسيار جان فشاني كرد و در جنگ جمل در حمايت از آن حضرت، درست روبروي خواهر خويش عايشه بنت ابي بكر قرار گرفت. (۶)

امام علي (ع)، پس از پايان جنگ جمل، وي را به حكومت مصر منصوب كرد و طي نامه‌اي به اهالي مصر و خود محمد بن ابي بكر سفارش‌هاي ارزنده و آموزنده‌اي نمود. (۶)

محمد بن ابي بكر، پس از استقرار در مصر، با شايستگي تمام و وفاداري به آرمان‌هاي مقدس علوي، بر روش مولايش اميرمومنان (ع) حكومت كرد و با مخالفانش مبارزه نمود و سرانجام، در سال ۳۸ قمري، در هجوم سراسري سپاهيان شام به فرماندهي عمرو بن عاص، به دست معاويه بن حديج به طرز فجيعي به شهادت رسيد.
امام علي (ع) در شهادت وي بسيار متأثر و اندوهگين شد. (۸)

پی نوشت ها:

۱- اعلاق النفيسه [ابن رسته]، ص ۲۰۲؛ تهذيب الأسماء [عبدالقادر بن محمد حنيفي]، ص ۱۷۴
۲- بحارالانوار [علامه مجلسي]، ج۹۹، ص ۳۴۹
۳- تاريخ ابن خلدون، ج۱، ص ۳۸۸؛ فرازهايي از تاريخ پيامبر اسلام [جعفر سبحاني]، ص ۱۳۰
۴- فرازهايي از تاريخ پيامبر اسلام، ص ۴۱۵؛ تاريخ ابن خلدون، ج۱، ص ۴۳۰
۵- أنساب الاشراف» ترجمه اميرالمومنين «[احمد بن يحيي بلاذري]، ص ۲۹۳
۶- الأمالي [از سلسله تأليفات شيخ مفيد، ج۱۳]، ص ۲۴
۷- ه‌مان، ص ۲۶۰؛ تحف العقول [ابن شعبه حراني]، ص ۱۲۴
۸- أنساب الأشراف» ترجمه اميرالمومنين «، ص ۲۹۷؛ تاريخ ابن خلدون، ج۱، ص ۶۱۵

منبع:حج

211008