عقیق:كتاب تحصيل المرام از منابع مهم تاريخ محلي و فضيلت‌هاي مكه و نام كامل آن، تحصيل المرام في اخبار البيت الحرام و المشاعر العظام و مكة و الحرم است. نويسنده در اين اثر، با بهره‌گيري از منابع مكتوب پرشمار و ديده‌هاي خود، به بيان تاريخ بناها و برخي رخدادهاي سياسي و مذهبي مكه تا اواخر سده سيزدهم (۱۲۷۸) ق. پرداخته است.
بخش‌هاي واپسين اين كتاب، خلاصه‌اي است از تاريخ واليان مكه از روزگار كهن تا زمانه مؤلف و نيز بيان سيل‌ها و بيماري‌هاي فراگير در تاريخ مكه. اين بخش از كتاب در باره روابط اشراف حاكم بر مكه در سده سيزدهم ق. و برخي تحولات حجاز در اين سال‌ها است. (ص۶۸۵-۸۴۸)
از جمله اين موارد، ظهور وهابيان و حمله اول آل سعود به حجاز است. نويسنده كه از مخالفان وهابيان است، در بيان زندگي محمد بن عبدالوهاب، باورهاي وهابيان همچون حرمت زيارت اوليا، انكار شفاعت، حرمت وصف پيامبر با صفات مدح و تعظيم، و انكار كرامات اولياء را مخالف سنت پيامبر و باورهاي اهل سنت و جماعت دانسته است. (ص۸۴۳) وي از جواز زيارت قبرها و درستي باور به شفاعت اوليا و پيامبران دفاع كرده است. (ص۶۴۶)
به گفته نويسنده، عبدالعزيز بن سعود و پيروانش كه مي‌پنداشتند باورهاي محمد بن عبدالوهاب در حجاز گسترش خواهد يافت و مايه جذب مردم خواهد شد، از وي حمايت كردند (ص۷۹۷-۷۹۸) و به سال ۱۲۱۶ق. به مكه و مدينه يورش بردند و افزون بر محاصره درازمدت مكه كه مردم را به سختي و گرسنگي انداخت، در مدينه قبه قبرهاي صحابه و اوليا را از ميان بردند.
به گفته نويسنده، وهابيان مي‌خواستند قبر پيامبر (ص) را نيز ويران كنند؛ اما نتوانستند و به تعبير او، به غارت اموال درون مسجد نبوي بسنده كردند. (ص۷۹۶، ۸۴۳) سلطه آل سعود بر حجاز در اين نوبت، ديري نپاييد و با حمله محمد علي پاشا، حاكم مصر، و اخراج وهابيان از حجاز، پايان يافت. (ص۷۹۸)

منبع:حج

211008