عقیق: از دیر باز در حوزه هزار ساله نجف اشرف هفتم صفر را روز شهادت امام مجتبی علیه السلام میدانند و شیعیان عراق و سایر کشورها نیزدر این روز برای سبط اکبر 28 صفر است همزمان با رحلت پیامبر اعظم این به دلیل اختلاف روایات بین محدثین شیعه است. دو قول برای روز شهادت امام حسن مجتبی (ع) نقل شده است.

-1 بیست و هشتم صفر؛ بر اساس نقل شیخ کلینی و شیخ مفید و شیخ طبرسی. رضوان ا... علیهم

-2 هفتم صفر؛ بر اساس نقل شهید اول، کفعمی، شیخ بهایی، علامه مجلسی، مرحوم صاحب جواهر، شیخ کاشف الغطاء و محدث قمی رضوان ا... علیهم

هرچند حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی موسس معظم حوزه علمیه قم فقط هفتم صفر را برای امام مجتبی (ع) اقامه عزا میکردند و به امر ایشان در آنروز بازار هم برای اقامه عزا تعطیل میشده. و هنوز در برخی از بیوت مراجع در قم روز هفتم صفر برای امام مجتبی(ع) روضه بر پا میشود اما همچنان در تقویم رسمی کشور هفتم صفر روز ولادت امام موسی بن جعفر (ع) درج میشود که بنابر برخی پژوهش های انجام شده قطعاً ماه ولادت ایشان ذی الحجه است و 7 صفر ولادت آقا موسی بن جعفر سلام ا... علیه نیست.

و اگر هم ولادت باشد نکته مهم این است که محرم و صفر ماه حزن اهل بیت است و بسیاری از بزرگان ما تقید داشتند که در روز 7 صفر مجلس روضه تشکیل شود و روضه امام مجتبی(ع) یا امام کاظم(ع) خوانده شود و تاکید میکردند این روزها حتی اگر تولد امام معصوم هم باشد روز سرور نیست، روزهای اسارت اهل بیت امام حسین (ع) و ماه حزن است دفتر مرجع بزرگ گوار شیعه حضرت آیت ا... العظمی علوی گرگانی مدظله العالی نیز بنا بر فرمایش ایشان روز 7 صفر را روز حزن و اندوه اهل بیت (ع) اعلام داشته و در این روز در دفاتر تهران، قم، مشهد اقامه عزا خواهد داشت.

نوشته حاضر مجموعه استفتائات مومنین از مراجع عظام تقلید در رابطه با این روز میباشد. امید است مردم مومن و متدین در این روز با اقامه عزای امام حسن مجتبی (ع) و تعطیلی بازارها موجبات خشنودی و تسلای خاطر قلب مقدس حضرت بقیت ا... الاعظم ارواحنافداه را فراهم نمایند.

مختصری از زندگی امام حسن مجتبی علیه السلام

نام: حسن بن علی. کنیه: ابو محمد.

نام و کنیه آن حضرت را پیامبر اکرم (ص) تعیین فرمودند.

القاب: مـجــتبی، ســیّد، سبط، زکی، تــــقی، حجت، برّ، امین، زاهد و طیّب.

تاریخ ولادت: نیمه ماه مبارک رمضان سال سوم هجری. برخی نیز تولد آن حضرت را سال دوم هجری دانسته اند. او نخستین فرزند امیرالمومنین (ع) و فاطمه زهرا (س) است.

نسبت پدری: امیرالمومنین، امام علی بن ابی طالب بن عبدالمطلب

مادر: فاطمه زهرا، دختر پیامبر (ص)

مدت امامت: از زمان شهادت پدرش، امیرالمومنین (ع) در رمضان سال چهلم تا صفر سال پنجاه هجری، به مدت 10 سال. از این مدت، هفت ماه و 24 روز را عهده دار امر خلافت مسلمین بود و سپس طی صلحی، آن را به معاویه بن ابی سفیان واگذار کرد.

تاریخ وسبب شهادت: هفتم صفر سال 50 هجری، در سن 47 سالگی، به وسیله زهری که همسرش، جعده بنت اشعث، به تحریک معاویه ابن ابی سفیان، به آن حضرت خورانیده بود، پس از 40 روز مسمومیت و بیماری، به شهادت نایل آمد.

محل دفن: قبرستان بقیع، در مدینه منوره، در کنار قبر جده اش، فاطمه بنت اسد.

همسران: 1. ام بشیر بنت ابی مسعود. 2. خوله بنت منظور. 3. ام اسحاق بنت طلحه. 4. سلمی بنت امرء القیس. 5. جعده بنت اشعث. 6. ام الکلثوم بنت فضل بن عباس. 7. هند بنت عبدالرحمن بن ابی بکر.

فرزندان:

الف) پسران: 1. زید 2. حسن مثنی 3. عمر 4. قاسم 5. عبدالله 6. عبدالرحمن 7 ابوبکر 8. حسین اثرم 9. طلحه.

ب) دختران: 1. ام حسن 2. ام حسین 3. فاطمه 4. ام سلمه 5. ام عبدالله. 6 رقیه. برخی مورخان تعداد فرزندان امام حسن مجتبی (ع) را بیش از این می دانند؛ اما همگی اتفاق دارند که نسل آن حضرت، تنها از طریق حسن مثنی و زید ادامه یافته است. از میان فرزندان امام حسن مجتبی (ع) چهار تن در سرزمین کربلا ، در رکاب عمویشان امام حسین (ع) به شهادت رسیده و یکی از آنان (حسن مثنی) نیز در آن معرکه به شدت زخمی شده سپس بهبود یافت. ( من حیاه الامام الحسن المجتبی- باقرالقریشی)

پاسخ مراجع عظام تقلید درباره عزاداری روز 7 صفر

7 صفر به روایتی سالروز شهادت سبط اکبر پیامبر اسلام (ص) حضرت امام حسن مجتبی (ع) میباشد که درتاریخ این روز، ولادت با سعادت حضرت امام کاظم (ع) را نقل کرده اند. جمعی ارادتمندان به ساحت قدسی اهل بیت (ع) در پرسش مشترکی از مراجع عظام تقلید وظیفه شیعیان در این روز را جویا شده اند.

سوال:

با توجه به اهمیت شعائر اهل بیت (ع) و مظلومیت سبط اکبر امام مجتبی (ع) و سیره مستمره علمای حوزه علمیه قم و نجف اشرف که روز 7 ماه صفر را به عنوان شهادت امام مجتبی (ع) اقامه عزا میکردندو از جمله مرحوم آیت ا...العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری ( رضوان ا... علیه) موسس حوزه علمیه قم که بر تعطیلیه دروس حوزه علمیه و اقامه عزا برای آن وجود شریف اصرار داشتند نظر مبارکتان را بیان فرمائید؟

-1 آیت ا... العظمی وحید خراسانی مدظله

به آنچه محقق و موسس حوزه علمیه قم فرموده اند باید عمل شود.

-2 آیت ا... العظمی علوی گرگانی مدظله

ماه صفر در مجموع ماه حزن و اندوه است و ماهی است که یادآور اسارت خاندان امام حسین (ع) و ظلمها و ستمهای وارده بر آنان است، پنجم این ماه طبق نقل برخی تواریخ شهادت حضرت رقیه (س) است و بیستم این ماه نیز اربعین اباعبدا... (ع) و بیست وهشتم آن هم رحلت پیامبر رحمت، رسول مکرم اسلام (صلی ا... علیه و آله سلم) است.اما در مورد هفتم صفر دو نظریه وجود دارد -1 ولادت امام کاظم (ع) -2 شهادت امام حسن مجتبی (ع) ولی آنچه از گفته بسیاری از علمای بزرگ و سلف و تحقیق محققین مثل شیخ مفید و کاشف الغطاء به دست می آید، هفتم صفر روز شهادت امام حسن مجتبی (ع)سبط اکبررسول مکرم اسلام است و لذا باید مومنین نسبت به احترام این روز اهتمام ورزند و مجلس سوگواری برپاکنند و بر عموم مطبوعات و رسانه های دیداری و نوشتاری لازم است که از حوزه و علماء تبعیت کرده و در ترویج عزای امام غریب، امام حسن مجتبی (ع) که نور چشم رسول اسلام می باشد کوشا باشند و اینکه در تقویمها این روز را میلاد امام کاظم (ع) اعلام نموده اند سند قوی ندارد بلکه بر اساس برخی تحقیقها ولادت ایشان در ماه ذیحجه بوده است. علاوه بر این اصولا شادی و خوشحالی در این ماه امری مذموم است.

-3 آیت ا... العظمی صافی گلپایگانی مدظله

بر پایی مجالس میلاد ائمه (ع) بسیار خوب و مناسب است، اما چون هفتم صفر بنا بر بعضی اقوال مصادف با سالروز شهادت امام حسن مجتبی (ع) میباشد و از طرفی تمام ماه محرم و صفر ماههای حزن آل ا... و کاروان داغدار و مصیبت زده حضرت سیدالشهدا (ع) است، سزاور است در این دو ماه، مجالس روضه و عزا بر پا نمود و از مجالس جشن و سرور جداً اجتناب نمود.

انشاا... مجمع مقدس شما عزیزان مورد توجه و عنایت خاصه حضرت بقیع الله (عج) ارواحنافداه قرار بگیرد و همه از منتظران امر فرج آن حضرت بوده باشید.

-4آیت ا... العظمی شبیری زنجانی مدظله

عزاداری روز 7 ماه صفر به عنوان سوگواری سبط اکبر (ع) و تعطیلی بازار که سنت شیعیان بوده از شعائر دینی است که باید محفوظ بماند و با ذکر مناقب امام هفتم (ع) منافات ندارد.

-5 آیت ا... العظمی روحانی مدظله

جماعتی از محققین و علما مانند شیخ مفید، شهید و کاشف الغطاء بعد از تحقیق، روز 7 صفر را روز شهادت آن حضرت نوشته اند منهم موقعی که در این مورد تحقیق می کردم، تقریبا اطمینان پیدا کردم بنابراین مقتضای تعظیم شعائر، اقامه مجلس عزا، تعطیلی بازار، خروج دسته جات و عزاداری در این روز است، و وظیفه صدا و سیما برپایی عزاداری است و تولد امام کاظم (ع) در این روز مانع نباید بشود.

-6 آیت ا... العظمی مکارم شیرازی مدظله

البته مشهور است طبق آنچه مرحوم کلینی (رحمه ا... علیه ) در کافی آورده است که شهادت آن حضرت در آخر ماه صفر است ولی با توجه به روایات دیگری که مربوط به 7 ماه صفر است سزاوار است نسبت به آن روز نیز احترام رعایت شود.

-7 آیت ا... العظمی بهجت (ره)

مناسب است در جمع بین دو قول (مشهور) در روز 7 صفر به شهادت سبط اکبر امام مجتبی (ع) و تولد امام موسی کاظم (ع) ترتیب مجالس برای هر دو امام بزرگوار به اینکه مصائب امام دوم (ع) و مناقب امام هفتم (ع) را متذکر و یاد آور باشند و همین احتیاط حاصل میشود. والسلام

-8 آیت ا... العظمی فاضل لنکرانی (ره)