* آيه
زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَ الْبَنينَ وَ الْقَناطيرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَ الْفِضَّةِ وَ الْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَ الْأَنْعامِ وَ الْحَرْثِ ذلِکَ مَتاعُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ اللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ
* ترجمه
عشق و علاقه به زنان و فرزندان پسر و اموال زیاد از طلا و نقره و اسبان ممتاز و چهارپایان و كشتزارها كه همه از شهوات و خواستههاى نفسانى است، در نظر مردم جلوه یافته است، (در حالى كه) اینها بهره اى گذرا از زندگانى دنیاست و سرانجام نیكو تنها نزد خداوند است.
* نکته ها
«قَناطیر» جمع «قِنطار» به معناى مال زیاد است و آمدن كلمه ى «مُقَنطرة» به دنبال آن، براى تأكید بیشتر است. نظیر اینكه بگوییم: آلاف و اُلوف، هزاران هزار.
«خَیل» به معناى اسب و اسب سوار، هردو آمده است و «مُسَوّمة» یعنى نشاندار. اسب هایى كه به خاطر زیبایى اندام و یا تعلیمى كه مى دیدند، داراى برجستگى هاى خاصّى مى شدند، به آنها «خَیل مُسوّمة» مى گفتند.
جلوه كردن دنیا در نظر انسان، گاهى از طریق خیالات شخصى و گاهى از سوى شیطان و گاهى از جانب اطرافیان متملّق صورت مى گیرد. از طریق اوهام شخصى: «یحسبون انّهم یُحسِنون صُنعاً»[ كهف، 104] و «فرَآه حسَناً»[ فاطر، 8] و از سوى شیطان: «زُیّن لهم الشیطان اعمالهم»[ انعام، 43] و از طرف اطرافیان متملّق «زُیّن لفرعون سوء عمَله»[ غافر، 37]
مصادیق جلوه هاى دنیا كه در آیه ذكر شده، با توجّه به زمان نزول آیه است و مى تواند در هر زمانى مصادیق جدیدى داشته باشد. طلا و نقره، كنایه از ثروت اندوزى، و اسب كنایه از مركب و وسیله ى نقلیّه است.
سؤال: با اینكه خداوند زینت بودن مال و فرزند را پذیرفته است؛ «المال و البنون زینة الحیوة الدنیا»[ كهف، 46] پس چرا این آیه در مقام انتقاد است؟
پاسخ: زینت بودن چیزى، غیر از دلبستگى به آن است. در این آیه انتقاد از دلبستگى شدید است كه از آن به «حبّ الشهوات» تعبیر مى كند.
كلمه ى «بَنین» شامل دختران نیز مى شود، نظیر اینكه مى گوییم: عابرین محترم از پیاده رو حركت كنند كه شامل زنان عابر نیز مى شود.
امام صادق علیه السلام با استناد به «حبّ الشهوات من النساء...» فرمودند: مردم در دنیا و آخرت از چیزى بیشتر از زنان لذّت نمى برند ... اهل بهشت نیز بیش از هر چیز به نكاح تمایل دارند تا خوردنى ها و آشامیدنى ها.[ كافى، ج 5، ص321]
این روایت دلیل تقدّم «النساء» را بر دیگر موارد بیان مى كند.
* پيام ها
1- علاقه ى طبیعى به مادّیات، در نهاد هر انسانى وجود دارد، آنچه خطرناك است فریب خوردن از زینت ها و جلوه هاى آن، و عدم كنترل دلبستگى هاست. «زُیّن للنّاس...»
2- جلوه ى دنیا براى مردمِ عادّى است، نه افراد فرزانه. [*] «زُیّن للناس»
3- علاقه ى بیش از حدّ به زن و فرزند، بیش از هر چیز مایه ى دلبستگى انسان به دنیا مى گردد. «حبّ الشهوات من النساء والبنین»
4- مراقب باشیم كه زینت ها و جلوه هاى دنیا، مقدّمه ى غفلت از آخرت است. «زُیّن للناس... واللّه عنده حسن المآب»
5 - یكى از عوامل بد عاقبت شدن، شیفتگى و دلبستگى به دنیاست. زیرا عاقبت نیكو تنها نزد خداست. «زُیّن للناس... واللّه عنده حسن المآب»
6- یكى از شیوه هاى تربیتى، تحقیر مادّیات و بیان عظمت معنویات است. «ذلك متاع الحیوة الدنیا و اللّه عنده حسن المآب»
7- بهترین راه براى كنترل علائق مخرّب، مقایسه آن با الطاف جاودانه ى الهى است. «واللّه عنده حسن المآب»
*) در نظر همسر فرعون كه فرزانه ى تاریخ است، كاخ و طلاى او بى ارزش است. «نجّنى من فرعون و عمله». تحریم، 11
منبع:حوزه
